Bấm huyệt chữa thoát vị đĩa đệm có mang lại hiệu quả?

Bấm huyệt chữa thoát vị đĩa đệm có tác dụng thư giãn cơ, giảm đau, tê bì, ê nhức lưng, hỗ trợ phục hồi chức năng vận động và làm chậm quá trình lão hóa. Tuy nhiên phương pháp này không tác động trực tiếp đến đĩa đệm bị tổn thương nên chỉ thích hợp với những trường hợp bệnh nhẹ (giai đoạn phồng, lồi đĩa đệm).

Có nên bấm huyệt chữa thoát vị đĩa đệm?

Xoa bóp bấm huyệt chữa thoát vị đĩa đệm là một trong những phương pháp bảo tồn được áp dụng khá phổ biến. Phương pháp này có nguồn gốc từ y học cổ truyền và hiện nay được ứng dụng để điều trị nhiều bệnh lý khác nhau.

Thoát vị đĩa đệm là bệnh xương khớp mãn tính thường gặp, xảy ra chủ yếu ở người trung niên và người cao tuổi. Bệnh lý này khởi phát khi đĩa đệm bị thoái hóa, phồng lồi, nứt rách bao xơ khiến nhân nhầy thoát vị ra bên ngoài gây chèn ép dây thần kinh, mô mềm và các cơ quan lân cận.

Mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng nhưng bệnh lý này ảnh hưởng không nhỏ chất lượng cuộc sống, hiệu suất lao động, giấc ngủ và các hoạt động sinh hoạt. Hơn nữa nếu để kéo dài, đĩa đệm có thể bị tổn thương nặng gây xẹp lún cột sống, nhân nhầy thoát vị di trú chèn ép dây thần kinh nghiêm trọng dẫn đến cong vẹo cột sống, teo cơ và giảm khả năng vận động.

Thoát vị đĩa đệm là hệ quả của nhiều yếu tố tác động, trong đó quá trình thoái hóa là yếu tố chủ chốt. Vì vậy hiện nay, chưa có phương pháp hay loại thuốc đặc hiệu đối với bệnh lý này. Mục tiêu chính của việc điều trị là cải thiện cơn đau, phục hồi chức năng vận động và làm chậm quá trình thoái hóa.

Xoa bóp bấm huyệt có tác dụng thúc đẩy tuần hoàn máu, thư giãn cơ, tăng nuôi dưỡng đĩa đệm và cải thiện cơn đau. Bên cạnh đó, liệu pháp này còn hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa và cải thiện khả năng vận động.

Phương pháp bấm huyệt trị thoát vị đĩa đệm được áp dụng trong các trường hợp sau:

• Thoát vị đĩa đệm mới phát hoặc phát bệnh đã lâu nhưng đĩa đệm chỉ tổn thương nhẹ (giai đoạn phồng, lồi đĩa đệm)
• Thoát vị loại I, II và III theo phân loại của Wood hoặc thoát vị lệch bên
• Bệnh nhân có thể trạng khỏe mạnh và có khả năng chịu được tác động mạnh

Thực tế, phương pháp này chỉ giúp cải thiện cơn đau và một số triệu chứng đi kèm. Vì vậy bên cạnh xoa bóp bấm huyệt, nên phối hợp với một số phương pháp bảo tồn khác như nghỉ ngơi, thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và vật lý trị liệu nhằm tác động toàn diện đến đĩa đệm bị thoái hóa và phòng ngừa cơn đau tái phát.

Hướng dẫn xoa bóp bấm huyệt điều trị thoát vị đĩa đệm

Xoa bóp bấm huyệt là liệu pháp điều trị đơn giản, an toàn và có thể thực hiện tại nhà. Tuy nhiên để đảm bảo hiệu quả và dự phòng rủi ro phát sinh, cần thực hiện phương pháp này đúng cách.

1. Xoa bóp cơ vùng lưng và mông

Xoa bóp cơ vùng lưng và mông có tác dụng thư giãn cơ bắp, thúc đẩy tuần hoàn máu và làm nóng vùng đốt sống bị đau nhức. Ngoài ra, tác động từ xoa bóp còn giúp hạn chế tình trạng đau nhức khi thực hiện day ấn huyệt vị.

Cách xoa bóp cơ vùng lưng và mông giảm đau nhức do thoát vị đĩa đệm:

• Day: Day là thủ thuật sử dụng gốc bàn tay, mô ngón tay cái và mô ngón tay út ấn mạnh xuống da và di chuyển theo hình xoắn ốc. Tiến hành day dọc hai bên cột sống (từ cột sống lưng D7) đến vùng mông khoảng 3 – 4 lần.
• Lăn: Sử dụng các khớp giữa bàn tay và ngón hoặc dùng mu bàn tay và mô ngón út lăn trên da thịt với một lực tương đối. Tiến hành lăn 3 lần từ 2 bên cột sống D7 đến vùng mông.
• Bóp: Sử dụng ngón tay cái ôm chặt vùng lưng và các ngón tay còn lại ôm bụng. Sau đó tiến hành bóp vào da và hơi kéo thịt lên, di chuyển từ 2 bên cột sống D7 đến vùng mông 3 lần.

Khi xoa bóp, nên điều chỉnh lực tùy vào thể trạng của từng trường hợp. Đồng thời có thể kết hợp với dầu khuynh diệp hoặc các loại dầu xoa bóp khác để tăng tác dụng giảm đau nhức, thư giãn cơ, thúc đẩy tuần hoàn máu và chống viêm.

2. Day ấn huyệt vị

Sau khi day ấn huyệt khoảng vài phút, tiến hành tác động đến các huyệt vị tương ứng nhằm giải phóng ứ trệ ở kinh mạch, thúc đẩy tuần hoàn máu và giảm đau nhức cột sống do rễ thần kinh bị chèn ép. Bên cạnh đó, có thể thực hiện nắn chỉnh để cải thiện cấu trúc cột sống và giảm mức độ chèn ép lên đĩa đệm bị tổn thương.

Cách bấm huyệt chữa thoát vị đĩa đệm:

• Ấn – day – xoay: Sử dụng mô ngón cái ấn mạnh vào huyệt Thận du, Đại trường du và Giáp tích L5-S1 và day, xoay theo chiều kim đồng hồ trong thời gian 3 – 5 phút. Mục đích của kỹ thuật này là làm mềm cơ và cải thiện tình trạng cơ co cứng.
• Bấm huyệt: Sau đó, tiến hành bấm huyệt Thận du, Giáp tích L1-S1, Cách du, Đại trường du và A thị huyệt. Khi day ấn, nên sử dụng đầu ngón tay cái ấn vào huyệt vị tạo thành 1 góc 90 độ. Nên dùng lực nhẹ sau đó tăng dần lực đến khi có cảm giác ê tức thì hãm lại và duy trì trong khoảng 1 phút.
• Nắn chỉnh đĩa đệm: Trước khi nắn chỉnh, nên tiến hành chụp MRI hoặc CT cột sống nhằm xác định vị trí bị thoát vị. Sau đó sử dụng ngón tay cái ấn nắn vị trí thoát vị đĩa đệm theo nguyên tắc nghịch hướng và đối lực. Lực sử dụng phải được điều chỉnh phù hợp với ngưỡng chịu đau của từng cá thể. Thời gian thực hiện kéo dài từ 3 – 5 phút.

Thực hiện xoa bóp bấm huyệt 1 lần/ ngày, cứ 30 ngày liên tục là 1 liệu trình. Nên áp dụng 3 – 5 liệu trình để kiểm soát cơn đau hoàn toàn, cải thiện chức năng cột sống và hỗ trợ hiệu quả của các phương pháp phối hợp.

Cách xác định huyệt vị trị thoát vị đĩa đệm:

• A thị huyệt: A thị huyệt là huyệt vị không cố định, được xác định bằng cách dùng ngón tay cái day ấn  từng vị trí ở chỗ đau nhức. Vị trí đau và ê tức nhất được xác định là A thị thuyệt.
• Huyệt Cách du: Cách du là huyệt vị nằm ngang hàng với huyệt Chí dương, đo ngang từ gai đốt sống thứ 7 1.5 thốn. Huyệt vị này có tác dụng lý khí, hóa ứ, bổ hư lao, hòa Vị khí, thanh huyết nhiệt và thư giãn vùng ngực.
• Huyệt Giáp tích: Huyệt Giáp tích nằm ở mỏm gai của mỗi đốt sống đo ngang ra khoảng 0.5 thốn. Đối với thoát vị đĩa đệm, cần tác động đến huyệt ở vị trí L5-S1.
• Huyệt Thận du: Huyệt Thận du có tác dụng tráng hỏa, ích thủy, cường kiện gân cốt và điều thận khí. Xác định huyệt vị này bằng cách đo ngang gai đốt sống thắt lưng thứ 2 khoảng 1.5 thốn.
• Huyệt Đại trường du: Huyệt Đại trường du nằm ở gai đốt sống thắt lưng thứ 4 đo ngang 1.5 thốn. Huyệt vị này nằm ngang với huyệt Yêu dương quan. Day ấn huyệt Đại trường du có tác dụng điều trường vị, lý khí và hóa trệ.

Đối với những trường hợp có chèn ép rễ thần kinh, có thể gia giảm huyệt vị cho phù hợp.

Bấm huyệt chữa thoát vị đĩa đệm có hiệu quả không?

Điều trị thoát vị đĩa đệm bằng phương pháp bấm huyệt được đánh giá có độ an toàn cao, dễ thực hiện và ít gây ra tác dụng phụ khi áp dụng. Hơn nữa, phương pháp này vừa có khả năng giảm đau, thư giãn cơ vừa giúp hỗ trợ thúc đẩy tuần hoàn máu, cải thiện chức năng vận động và cấu trúc cột sống.

Tuy nhiên, liệu pháp bấm huyệt không tác động sâu đến đĩa đệm bị tổn thương nên không thể cải thiện từ căn nguyên. Thực tế cho thấy, liệu pháp này đem lại hiệu quả khá hạn chế và chỉ thích hợp với những trường hợp bệnh có mức độ nhẹ.

Bên cạnh đó, cần phối hợp xoa bóp bấm huyệt với thay đổi lối sống, sử dụng thuốc và tập vật lý trị liệu để tác động toàn diện đến đĩa đệm bị tổn thương. Trong trường hợp cần thiết, có thể áp dụng một số thủ thuật (dùng laser, sóng radido, tế bào gốc) hoặc can thiệp ngoại khoa.

Đối với những trường hợp bao xơ đĩa đệm bị nứt rách và nhân nhầy đã thoát vị ra bên ngoài, xoa bóp bấm huyệt thường không đem lại hiệu quả như mong đợi. Ngược lại, phương pháp này còn có thể gây bầm tím, xẹp đĩa đệm và tăng mức độ chèn ép lên dây thần kinh.

Những lưu ý khi chữa thoát vị đĩa đệm bằng bấm huyệt

Xoa bóp bấm huyệt là phương pháp giảm đau không dùng thuốc có nguồn gốc từ Đông y. Hiện nay, phương pháp này được ứng dụng để điều trị nhiều bệnh lý – đặc biệt là các bệnh xương khớp.

Mặc dù được đánh giá có mức độ an toàn cao, dễ thực hiện và không xảy ra hiện tượng phụ thuộc như sử dụng thuốc. Tuy nhiên nếu không thực hiện đúng cách, xoa bóp bấm huyệt có thể không đem lại hiệu quả như mong đợi hoặc thậm chí gây ra nhiều rủi ro, tác dụng phụ.

Vì vậy khi áp dụng phương pháp này, cần lưu ý một số thông tin sau:

• Nên tìm gặp bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền để được hướng dẫn cụ thể cách xoa bóp bấm huyệt. Tự ý xác định huyệt vị có thể gây sai lệch khi thực hiện, dẫn đến giảm hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ phát sinh các tác dụng không mong muốn.
• Không bấm huyệt cho phụ nữ mang thai, người có tâm lý bất ổn, kích động,… Đồng thời, tránh tác động lên vùng da bị chàm, lở loét và viêm nhiễm.
• Đối với những trường hợp đau nhiều, khả năng vận động giảm đáng kể, nên đến các phòng khám Đông y uy tín để được xoa bóp bấm huyệt chuyên sâu.
• Bấm huyệt không tác động sâu đến huyệt vị. Vì vậy có thể cân nhắc châm cứu hoặc cấy chỉ nếu phương pháp này không đem lại hiệu quả như mong đợi.
• Ngoài các biện pháp điều trị, nên thay đổi các thói quen tác động xấu đến tiến triển của bệnh như lao động nặng, ngồi xổm, thường xuyên mang vác nặng, sử dụng rượu bia, thuốc lá,…
• Đồng thời cần xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, sinh hoạt điều độ và tập thể dục mỗi ngày để thúc đẩy đĩa đệm tái tạo, phục hồi, ổn định cấu trúc cột sống và hỗ trợ làm chậm quá trình thoái hóa.
• Trong trường hợp có chỉ định phẫu thuật, nên tiến hành sớm để giảm thiểu nguy cơ gặp phải các biến chứng nguy hiểm. Điều trị bảo tồn trong trường hợp này thường không đem lại cải thiện rõ rệt.

Bấm huyệt chữa thoát vị đĩa đệm là một trong phương pháp bảo tồn được áp dụng phổ biến. Phương pháp này có thể thư giãn cơ, giảm đau, cải thiện các triệu chứng đi kèm và phục hồi chức năng vận động. Tuy nhiên để giúp mang lại hiệu quả điều trị người bệnh nên kết hợp điều trị bằng thuốc giúp loại bỏ chứng bệnh từ gốc. 

Tham khảo thêm:

• Điều trị thoát vị đĩa đệm bằng laser ở đâu? Chi phí bao nhiêu?
• Cấy chỉ chữa thoát vị đĩa đệm – Ai nên áp dụng?