Hướng dẫn cách đặt thuốc vào âm đạo đúng và an toàn [Bác sĩ tư vấn]

Điều trị bệnh phụ khoa bằng cách đặt thuốc vào âm đạo mang lại hiệu quả nhanh chóng. Thế nhưng một số chị em thực hiện đặt thuốc lần đầu sai cách có thể khiến hiệu quả thuốc không phát hết công dụng. 

Thuốc đặt âm đạo là gì? Tác dụng gì?

Thuốc đặt âm đạo còn được gọi là viên đặt phụ khoa. Thuốc được sản xuất dưới dạng viên nén và loại viên trứng hoặc viên nhét, . Thuốc có thể rắn, hình bầu dục và có thể đưa vào âm đạo bằng dụng cụ chuyên dụng, hoặc trực tiếp dùng tay. Sau khi được đưa vào môi trường âm đạo, dưới tác động của độ ẩm và nhiệt độ cơ thể mà viên thuốc sẽ tan thành chất lỏng.

BS Ngô Thị Hằng – cố vấn y khoa chương trình “Vì sức khỏe của bạn” đài Hà Nội – chuyên gia khám và điều trị bệnh phụ khoa với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề cho biết thông qua cách đặt thuốc vào âm đạo, cơ thể hấp thụ thuốc một cách nhanh chóng. Cách đặt thuốc vào âm đạo phát huy hiệu quả nhanh hơn khi sử dụng thuốc uống. Bởi vì khi đặt thuốc, các hoạt chất của thuốc tan nhanh, thông qua tuyến sinh sản mà thuốc hấp thụ nhanh vào máu mà không cần trải qua quá trình chuyển hóa nào.

Thuốc đặt âm đạo được sử dụng để điều trị những vấn đề về phụ khoa như ngứa vùng kín do viêm nhiễm nấm, chữa bệnh nội tiết, kinh nguyệt không đều… Quan trọng bắt buộc khi sử dụng thuốc đặt âm đạo là bạn cần phải sử dụng thuốc theo thời gian và liều lượng được chỉ định. Cần sử dụng hết liều thuốc ngay cả khi các triệu chứng đã biến mất.

Thuốc đặt âm đạo đều thuộc loại đặt tại chỗ. Trong thuốc bao gồm các chất kháng hay các chất làm thay đổi âm đạo. Hiện nay trên thị trường có 3 loại thuốc đặt âm đạo chính là:

• Thuốc đặt âm đạo có chứa một kháng sinh (tiêu diệt 1 tác nhân gây bệnh)
• Thuốc đặt âm đạo chứa nhiều kháng sinh (tiêu diệt nhiều tác nhân gây bệnh cùng lúc).
• Thuốc đặt âm đạo có chứa hormone estrogen (giúp quan hệ tình dục dễ dàng).

Khi nào nên sử dụng thuốc đặt âm đạo?

Mặc dù sử dụng thuốc đặt âm đạo sẽ mang lại hiệu quả điều trị bệnh phụ khoa nhanh hơn đường uống, nhưng sử dụng thuốc uống vẫn được ưu tiên hơn trong một số trường hợp. BS Hằng nhấn mạnh cả sử dụng thuốc uống và thuốc đặt phụ khoa đều có thể áp dụng trong điều trị bệnh bệnh viêm nhiễm, nấm ngứa phụ khoa. Nhưng với những trường hợp bệnh mới khởi phát, viêm ngứa chưa nghiêm trọng thì bạn sẽ được khuyến khích sử dụng thuốc uống. Ngoài ra thuốc dùng qua đường uống cũng được ưu tiên hơn cho đối tượng nữ giới chưa lập gia đình và chưa quan hệ tình dục.

Cách đặt thuốc vào âm đạo đúng được chỉ định trong trường hợp viêm phụ khoa cấp độ 2, cấp độ 3. Do thuốc đặt phụ khoa có liều dùng mạnh hơn, nên việc sử dụng cho những trường hợp chưa thật sự nghiêm trọng có thể gây ra những ảnh hưởng không tốt cho tử cung, cũng như dễ gây kháng thuốc. Người bị bệnh nặng ở cấp độ 4, thuốc phụ khoa sẽ không mang lại hiệu quả tốt cho bệnh. Bệnh nhân bị viêm nhiễm nặng nên thực hiện phương pháp đốt điện hoặc phẫu thuật để điều trị bệnh dứt điểm hoàn toàn.

Viên đặt phụ khoa sử dụng cho điều trị viêm nhiễm phụ khoa, đường sinh dục như:  nhiễm nấm candida, viêm lộ tuyến cổ tử cung, viêm âm đạo,… Tuy nhiên cần sử dụng thuốc được chính bác sĩ khám và kê đơn. Theo như lời khuyên của bác sĩ hiện nay, nhiều chị em nôn nóng chữa bệnh sớm nên thường tự phán đoán bệnh và mua thuốc đặt chưa được kiểm định về chất lượng. Nếu dùng một cách tự do, bừa bãi rất dễ phản tác dụng. Vì thế để biết đâu là những trường hợp sử dụng thuốc đặt phù hợp, bạn nên đến chuyên gia bác sĩ để được khám và xác định rõ nguyên nhân trước tiên.

Cách đặt thuốc vào âm đạo theo hướng dẫn bác sĩ

Sử dụng thuốc đặt âm đạo là một trong những phương pháp điều trị mang lại hiệu quả cao. Nhưng vẫn có những trường hợp sử dụng thuốc không mang lại hiệu quả, sau khi đặt thuốc vùng kín bị ngứa, chảy nước, tiểu tiện có lẫn bã thuốc… Nguyên nhân có thể là do bạn đặt thuốc không đúng cách. Dưới đây BS Hằng sẽ hướng dẫn mọi người cách đặt thuốc sao cho hiệu quả nhất.

Cách đặt thuốc vào âm đạo đúng chuẩn

• Bước 1: Bạn nên vệ sinh vùng kín bằng nước sạch, sau đó pha nước với một chút muối. Khi rửa vùng kín bạn chỉ nên làm ẩm bên ngoài vùng kín và không nên thụt rửa sâu vào âm đạo. Có thể kết hợp dùng dung dịch vệ sinh phụ nữ để làm sạch vùng kín đối với người bị viêm nhiễm phụ khoa.
• Bước 2: Vệ sinh tay thật sạch bằng xà phòng trước khi dùng thuốc. Trường hợp thuốc đặt ở dạng mềm, bạn cần nhẹ tay để không vô tình bóp nát viên thuốc. Sau đó cho thuốc vào bên trong âm đạo sâu khoảng 1 ngón tay.
• Bước 3: Trường hợp thuốc được nén thành viên cứng thì nên ngâm thuốc trong nước sôi để nguội khoảng 10 giây. Điều này giúp thuốc mềm ra và dễ dàng tan trong đường âm đạo hơn, đồng thời cũng không gây khó chịu cho bạn. Đặt thuốc theo chiều sâu tương tự 1 ngón tay.

Cách đặt thuốc vào âm đạo ở người chưa quan hệ

Bác sĩ có thể hỏi bạn đã lập gia đình hoặc đã quan hệ tình dục hay chưa. Nếu như các bạn gái chưa quan hệ thì thuốc uống sẽ được kê đơn, với những trường hợp này thuốc đặt vẫn có hiệu quả nhưng nếu đặt không đúng cách thì thuốc có thể lấn sâu vào trong âm đạo và làm rách màng trinh. Để điều này không xảy ra khi bạn nên đặt thuốc theo hướng dẫn sau:

• Không nên sử dụng thiết bị mở van âm đạo để đặt thuốc vào bên trong
• Bạn nên khéo léo đưa thuốc vào bên trong âm đạo theo chiều sau khoảng 1 ngón út.
• Nên ngâm viên thuốc cho mềm để tránh tổn thương trong âm đạo.
• Trường hợp có phương án thay thế thuốc đặt âm đạo, bạn nên sử dụng biện pháp thay thế.

Cách đặt thuốc vào âm đạo khi mang thai

Những loại thuốc đặt âm đạo cho phụ nữ mang thai có thành phần hóa chất thấp, nhằm đảm bảo thuốc không thông qua nhau thai. Cách đặt thuốc chữa bệnh phụ khoa khi mang thai theo hướng dẫn của BS Hằng sẽ như sau:

• Bước 1: Trước tiên người mẹ nên vệ sinh vùng kín bằng nước ấm, có pha dung dịch vệ sinh phụ nữ. Nên ngâm viên thuốc trong nước ấm 10s trước khi đặt.
• Bước 2: Rửa tay thật sạch bằng xà phòng trước khi dùng thuốc đặt. Đưa thuốc vào trong đầu âm đạo và dùng ngón út đẩy thuốc vào sâu đến cuối chân ngón.
• Bước 3: Sau khi đặt thuốc khoảng 30 bạn không nên đi vệ sinh hay đi lại nhiều. Tốt nhất nên nằm ngửa với hai chân kê gối cao.

Phụ nữ mang thai chỉ đặt phụ khoa khi có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không sử dụng thuốc kháng sinh, kháng viêm hay các loại thuốc đặt phụ khoa thông thường. Thời gian sử dụng thuốc thường kéo dài từ 7 – 10 ngày. Người mẹ nên tuân thủ đúng theo quy định, không bỏ dở liều thuốc hay dùng quá liều. Khi đặt thuốc âm đạo, người mẹ nên kiêng quan hệ tuyệt đối.

Hướng dẫn đặt thuốc phụ khoa với dụng cụ bơm

Một số bác sĩ sẽ kê đơn thuốc đặt âm đạo cho bạn kèm theo một ống bơm. Phương pháp này tuy không phổ biến nhưng hiệu quả mang lại nhanh chóng, chủ yếu ống bơm được dùng khi bạn sử dụng thuốc khoa dạng Gel. Trong một số trường hợp viên nang cũng có thể sử dụng. Cách thực hiện như sau:

• Bước 1: Trước tiên bạn cần vệ sinh vùng kín sạch sẽ bằng nước ấm, sau đó rửa tay sạch bằng xà phòng rồi mới đeo găng.
• Bước 2: Lấy thuốc và dụng cụ bơm ra khỏi bao bì và cho thuốc (dạng gel hoặc viên) vào dụng cụ theo hướng dẫn.
• Bước 3: Khi bơm thuốc vào âm đạo, chị em nên chọn tư thế phù hợp như nằm ngửa, dạng chân đứng, cong hai đầu gối. 
• Bước 4: Để ống bơm thuốc vào sâu âm đạo, nhấc đầu bơm thuốc để đẩy thuốc vào.
• Bước 5: Khi thuốc đã vào hết âm đạo khoảng  ngón tay thì bạn rút dụng cụ bơm ra khỏi âm đạo.
• Bước 6: Rửa sạch tay bằng xà phòng hoặc nước ấm.

Cách sử dụng thuốc đặt phụ khoa Đông y

Là người có nhiều năm kinh nghiệm khám chữa bệnh phụ khoa bằng y học cổ truyền, BS Hằng cho biết các loại thuốc đặt âm đạo của Đông Y chữa bệnh phụ khoa có cách bào chế và thành phần khác biệt với thuốc Tây y.  Các loại thuốc này được bào chế từ thảo dược dạng bột và được đóng gói thành kén. Chủ yếu thành phần thuốc là thảo dược tự nhiên, được điều chế và sát trùng bài bản.

Để đặt thuốc vào âm đạo đúng cách, trước khi đưa vào âm đạo chị em cần vệ sinh tay trước và sau đó gói kén lại bằng bông. Bạn dùng sợi chỉ để buộc chặt bên ngoài nhằm giúp kén ổn định vị trí và giữ lại dây để dễ dàng lấy kén ra ngoài. Khi sử dụng thuốc Đông y, chị em sẽ nhận thấy vị đau rát nhẹ. Đến lúc kéo kén ra sẽ kèm theo khí hư, mảng bám viêm nhiễm trong âm đạo ra cùng.

Cách đặt thuốc vào âm đạo theo Đông y tương tự như thuốc Tây y, sau đó bạn rút kén ra chứ không để thuốc tan trong âm đạo như thuốc nén. Hãy đảm bảo đặt thuốc khi bạn không có nhu cầu đi vệ sinh nữa. Để thuốc phát huy hiệu quả nhanh, bạn nên kê gối dưới chân và nằm dang nhân hình chữ V. Tư thế này giúp cho thuốc không chảy ra ngoài âm đạo.

Trong trường hợp đặt viên phụ khoa vào ban ngày thì bạn nên nằm theo tư thế gối cao hơn đầu. Đợi đến khi thuốc thấm hoàn toàn vào thành âm đạo, sau đó có thể sinh hoạt vận động bình thường. Không nên lạm dụng thuốc khi đã hết liều dùng, điều này chỉ khiến viêm nhiễm thêm nặng.

Các thắc mắc thường gặp khi đặt thuốc trong âm đạo

Nên đặt thuốc trong âm đạo sâu bao nhiêu?

Tình trạng đặt thuốc âm đạo bị rơi ra ngoài có thể là do độ sâu của thuốc chưa đủ. Bạn có thể căn cứ vào cảm giác khi dùng tay đưa thuốc vào sâu bên trong, tối thiểu là khoảng 2,3cm. Để thuốc đặt có thể bám vào thành âm đạo, sau khi đặt bạn nên nằm yên một chỗ khoảng 15 – 20 phút rồi mới vận động nhẹ để tránh rơi thuốc. Nếu như bạn đặt thuốc vào ban ngày thì nên sử dụng băng vệ sinh để cố định vị trí của thuốc.

Sau khi đặt thuốc âm đạo có quan hệ được không?

Nguyên nhân đặt thuốc âm đạo là để điều trị các vấn đề phụ khoa, như viêm nhiễm, bệnh ở tử cung… Do đó cho đến khi điều trị bệnh khỏi hẳn thì bạn mới có thể sinh hoạt tình dục bình thường. Các bác sĩ cũng sẽ thường khuyên chị em nên kiêng “ân ái” do quá trình ma sát khi quan hệ có thể khiến ‘cô bé” của chị em tổn thương nghiêm trọng hơn.

Ngoài ra khi quan hệ trong lúc đặt thuốc, áp lực lớn dễ khiến thuốc bị kéo ra ngoài và giảm hiệu quả. Vì thế lời khuyên tốt nhất là bạn nên kiêng quan hệ trong quá trình đặt thuốc cho đến khi bệnh khỏi hoàn toàn. Chuyên tâm điều trị bệnh sau 2 – 3 ngày, bệnh sẽ khỏi hẳn và nhanh chóng lấy lại sinh hoạt bình thường cho bạn.

Sau khi đặt thuốc có được đi vệ sinh?

Nếu như cách đặt thuốc vào âm đạo chưa đúng, hoặc đi vệ sinh ngay sau đó thì thuốc dễ bị rơi ra ngoài. Theo khuyến cáo của các bác sĩ chuyên khoa, để thuốc phát huy tác dụng chị em nên hạn chế đi tiểu. Bởi vì đường tiểu và âm đạo nằm sát nhau nên nếu sơ hở, khi bài tiết dễ đẩy thuốc ra khỏi âm đạo. Đây cũng là nguyên nhân vì sao bạn nên đặt thuốc vào buổi tối trước khi đi ngủ để đảm bảo bạn không có nhu cầu đi vệ sinh sau đó.

Đặt thuốc phụ khoa bao lâu thì tan hết? 

Tùy vào loại thuốc đặt mà thời gian tác dụng nhanh chậm khác nhau. Cụ thể nếu như bạn sử dụng thuốc đặt dạng viên nén sẽ lâu tan hơn thuốc dạng trứng, gel… Thông thường với thuốc nang trứng dạng mềm, thuốc dễ tan trong vòng 1 phút. Và với thuốc đặt dạng viên nén phải được ngâm qua nước để thuốc dễ tan hơn ít nhất là sau 10 – 15 phút.

Ngoài ra môi trường âm đạo ẩm ướt hay khô ráo cũng sẽ ảnh hưởng đến thời gian thuốc tan hoàn toàn. Nếu như âm đạo ẩm ướt, thuốc tan nhanh hơn so với khi âm đạo khô.

Các loại thuốc đặt âm đạo phổ biến hiện nay

Thuốc đặt âm đạo được sử dụng cho nhiều mục đích, nhưng chủ yếu là thuốc chữa bệnh phụ khoa và bệnh viêm cổ tử cung, buồng trứng… Cụ thể bạn có thể được chỉ định sử dụng một trong số những loại thuốc sau:

Thuốc đặt phụ khoa Polygynax: Thuốc Polygynax sử dụng chủ yếu cho đối tượng phụ nữ mang thai và cho con bú. Tác dụng chính của thuốc là khắc phục chứng viêm âm đạo và viêm cổ tử cung do nấm Candida Albicans gây ra.

Thuốc viên đặt âm đạo Canesten: Thường dùng trong điều trị chứng viêm âm đạo do nấm Candida gây ra, với khả năng chữa ngứa nhanh chóng. Đồng thời Canesten cũng có hiệu quả phòng ngừa nguy cơ bội nhiễm bởi các vi khuẩn nhạy cảm với Clotrimazole.

Thuốc đặt âm đạo Mycogynax: Thuốc Mycogynax được sử dụng cho những trường hợp viêm phụ khoa do nấm, phổ biến là nấm Candida. Thuốc cũng có tác dụng tương tự trong điều trị vi khuẩn sinh mủ âm đạo, khuẩn Trichomonas và nấm men.

Thuốc đặt âm đạo Neo Tergynan: Thuốc Neo tergynam là kháng sinh Neomycin sulfate. Thuốc có tác dụng lên nhiều mầm bệnh sinh mủ ở âm đạo, dùng cho kháng nấm, loại trừ các Trichomonas, Gardneralla vaginalis và vi khuẩn kỵ khí. Neo tergynam được dùng để điều trị tại chỗ chứng viêm âm đạo do nhiễm nấm, nhiễm khuẩn và điều trị chứng nhiễm ký sinh trùng và các mầm bệnh phụ khoa cùng lúc.

Lưu ý trong và sau quá trình đặt thuốc

Đa số chị em sẽ gặp phải các vấn đều như âm đạo tiết ra bã, không giảm bệnh, thuốc lâu tan, đau nhói… Điều này ảnh hưởng đến kết quả điều trị không được như mong đợi. Những cách khắc phục đơn giản bạn có thể áp dụng đối phó là:

• Bạn nên vệ sinh vùng kín sạch sẽ trước khi đặt thuốc, đồng thời đảm bảo vùng kín luôn được khô thoáng trong, trước và sau khi điều trị để tránh bệnh tái phát.
• Liệu trình đặt thuốc vào âm đạo chỉ từ 7 – 10 ngày. Không kéo dài hơn 14 ngày ngay cả khi triệu chứng chưa khỏi hẳn dễ dẫn đến nhờn thuốc
• Nếu như không có hiệu quả sau khi sử dụng thuốc, bạn cần nhanh chóng đến cơ sở y tế để được chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
• Bạn nên đặt thuốc vào ban đêm, sau đó không nên uống nước nhiều và đi vệ sinh. Nếu đặt thuốc vào những ngày “đèn đỏ” hãy đảm bảo bạn thay băng vệ sinh thường xuyên.
• Trong khi đặt thuốc bạn nên kiêng quan hệ tình dục vì nếu quan hệ trong thời gian này khiến viêm nhiễm nặng nề hơn.
• Tốt nhất, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng đúng liều lượng. Nếu như có dấu hiệu nghi ngờ viêm nhiễm chị em đến thăm khám để được điều trị kịp thời.

Bài viết trên đã tổng hợp những cách đặt thuốc vào âm đạo cho từng đối tượng (phụ nữ mang thai, người chưa quan hệ,…). Nếu được sử dụng đúng cách, thuốc giúp người bệnh không bị ngứa, chữa bệnh nhanh, thuốc cũng không bị chảy ra ngoài hay ra bã. Từ đó phát huy tác dụng của thuốc đặt tốt hơn, tránh tái bệnh lâu dài.

Bài viết liên quan: 

• • Top 7+ thuốc điều trị bệnh huyết trắng hiệu quả được chị em tin dùng
  • Lý do quan hệ xong bị ngứa ở vùng kín nữ giới