Chữa viêm da cơ địa bằng cây vòi voi : Hay nhưng nên cẩn trọng

Cây vòi voi chữa viêm da cơ địa là bài thuốc dân gian quen thuộc được biết đến phổ biến. Tuy nhiên, thời gian gần đây có nhiều thông tin trái chiều xoay quanh công dụng thực sự và dược tính của bài thuốc này. Bài viết sau sẽ thông tin chi tiết về những tác dụng chữa bệnh, cũng như các bài thuốc chữa viêm da cơ địa bằng lá vòi voi.

Cây vòi voi nằm trong số những cây thuốc nam được dùng để điều trị viêm da cơ địa. Các nghiên cứu cũng đã liệt kê một số hoạt dược có trong cây vòi voi có thể kháng viêm hiệu quả. Tuy nhiên cũng có không ít trường hợp ghi nhận tác dụng phụ khi sử dụng thảo dược này chữa bệnh.

Công dụng của cây vòi voi chữa viêm da cơ địa 

Tên khoa học: Heliotropium indicum L

Thuộc họ: Borraginaceae

Tên gọi khác: cẩu vĩ trùng, đại vĩ đạo

Cây vòi voi là một loại cây mọc dại quen thuộc tại các tỉnh miền núi. Cây vòi voi thuộc loại cây thân cứng, có chiều cao khoảng 25 – 40 cm, thân cây phân thành nhiều cành. Sở dĩ cây được gọi là cỏ vòi voi thì cây có hoa giống vòi voi. Tất cả các bộ phận của cỏ vòi voi đều được dùng làm thuốc, bao gồm rễ, thân, lá.

Cây vòi voi sinh trưởng tốt tại những nơi khô thoáng và ráo nước. Nhân dân có thể thu hái cây vòi voi quanh năm, nhưng thời điểm cây có nhiều dược tính nhất là độ tháng 2 – 5. Công dụng của cây vòi voi được biết đến rất đa dạng, loại thảo dược này có thể hỗ trợ trong việc điều trị bệnh đau xương khớp, chữa mụn nhọt, dị ứng, điều trị viêm da…

Trong nghiên cứu của Y học hiện đại cũng đã chỉ ra những công dụng của cây vòi voi. Trong đó, hoạt chất heliotrin là một alcaloid pyrolizidin gây ung thư, nhưng đồng thời thảo dược này cũng có thành phần indixin và indixin N-oxyd có khả năng ức chế khối u.

Vị thuốc này cũng được liệt kê trong cuốn “Những cây thuốc quý và vị thuốc Việt Nam” của Cố Giáo sư Đỗ Tất Lợi. Với ghi nhận công dụng chính của cây vòi voi là hỗ trợ chống viêm và giảm đau. Trong ghi chép, cỏ vòi voi có tính mát, vị đắng nhẹ, dùng thanh lọc, mát gan hiệu quả.

Khi điều trị, cỏ vòi voi tác động đến 3 kinh tỳ, đại trường của cơ thể. Từ đó bệnh nhân được hỗ trợ thanh nhiệt, giảm sưng, chống viêm ngoài da, giảm nhẹ cơn đau nhanh và hiệu quả. Vì đặc tính này mà cây vòi voi được sử dụng là thuốc thuốc chữa các bệnh da liễu, trong đó phương pháp chữa viêm da cơ địa bằng vòi voi được nhiều người biết đến nhất.

Đây cũng là thành phần nguyên dược liệu góp mặt thường xuyên trong điều trị các bệnh ngoài da, tiêu viêm, giúp giải độc. Một số phương thuốc dân gian còn sử dụng cây vòi voi để chữa các triệu chứng đau nhức xương khớp, viêm loét cổ họng bạch hầu, viêm tình hoàn,… Trong điều trị Y học dân tộc, các tác dụng của cây vòi voi được công nhận về khả năng chữa trị các bệnh lý sau:

• Hỗ trợ cải thiện triệu chứng viêm da, ngăn ngặn tình trạng tụ tuyết, giúp giảm đau ở vùng da đang hình thành mủ.
• Giảm nhẹ triệu chứng viêm da có mủ, giúp giảm đau và hạn chế tình trạng sưng tấy, hình thành mủ lan rộng.
• Giải quyết một số vấn đề da liễu mức độ nhẹ đến trung bình như: sưng da, mụn nhọt, tê nhức,  viêm da.
• Có tác dụng tiêu bầm, trị chứng sưng tấy đỏ, nổi sẩn, da nhiễm trùng tiết dịch, ngứa, làm lành vết da nứt.

Cách dùng cây vòi voi điều trị viêm da cơ địa

Trong dân gian lưu truyền nhiều cách chữa viêm da cơ địa bằng cây vòi voi. Hầu hết những cách điều trị đều khá đơn giản, người bệnh có thể áp dụng ngay tại nhà. Tuy nhiên các bài thuốc nên sử dụng dưới dạng đắp ngoài da, hoặc sử dụng thuốc ngâm rượu, giấm để giảm nhẹ các tác dụng phụ của vị thuốc. Các thực hiện bài thuốc như sau:

Dùng cây vòi voi đắp ngoài da chữa bệnh viêm da cơ địa

Chuẩn bị

• 2 – 3 nhánh cây vòi voi tươi hoặc khô đều được (bao gồm lá và thân)

Cách thực hiện:

• Đầu tiên đem cây vòi voi đi rửa sạch và loại bỏ những lá bị sâu bệnh.
• Đem cây đi ngâm nước muối 20 phút để loại bỏ vi khuẩn.
• Rửa ráo nước, phơi khô và sắt nhỏ cả cây thành đoạn rồi cho vào cối giã nhuyễn.
• Tắm rửa hoặc vệ sinh sạch sẽ vùng da bị viêm da cơ địa rồi đắp bã cỏ vòi voi đã giã nhuyễn lên da.
• Đẻ yên vị thuốc trên da trong 30 phút, có thể dùng băng gạc cố định.
• Sau khi đắp, người bệnh vệ sinh vùng da này sạch sẽ với nước ấm
• Thực hiện cách chữa viêm da cơ địa bằng cỏ vòi voi này 2 lần/tuần

Với phương pháp chữa viêm da cơ địa bằng cỏ vòi voi trên, bệnh nhân nên kiên trì thực hiện bài thuốc trong vòng 2-3 tuần để tình trạng viêm, ngứa, sưng nề của bệnh viêm da cơ địa được cải thiện. Cần lưu ý, trước khi đắp thuốc người bệnh nên vệ sinh sạch sẽ vùng da bị bệnh giúp phòng tránh tình trạng nhiễm trùng.

Bài thuốc chữa viêm da cơ địa bằng cây vòi voi và giấm/rượu

Chuẩn bị

• 3 nhánh cây vòi voi nguyên thân (tươi hay khô đều được)
• 1 lít rượu hoặc giấm ăn

Thực hiện

• Đầu tiên sơ chế cây vòi voi, rửa vòi voi thật sạch rồi cắt thành từng đoạn nhỏ.
• Đem cây vòi voi ngâm qua nước muối pha loãng trong 15 phút và phơi khô cho ráo nước.
• Cho số vòi voi vào chảo sao nóng cùng cùng với giấm hoặc rượu trắng.
• Sao trên lửa vừa cho đến khi cây vòi voi ngả sang màu vàng là được.
• Vệ sinh vùng da bị viêm, để khô ráo mới sử dụng thuốc đắp.
• Cho hỗn hợp vào túi vải sạch, sau đó đặt túi chườm lên vùng da bị bệnh.
• Đắp hỗn hợp đến khi nguội thì sao nóng lại và chườm tiếp.
• Thực hiện bài thuốc 2 lần mỗi ngày, kiên trì chườm cỏ vòi voi trong vòng 3 tuần sẽ nhận thất hiệu quả.

Lưu ý quan trọng khi chữa viêm da cơ địa bằng lá vòi voi

Một số người bệnh vẫn thường sử dụng vòi voi chữa viêm da cơ địa bằng cách dùng lá vòi voi để đun nước uống. Tuy Các chuyên gia Y học dân tộc đã nhận định rằng phương pháp này lại đem lại nhiều rủi ro. Bởi thành phần chính của vòi voi là axit xyanhydrat, cacaloit và nhân pyrolizidinn – những hoạt chất được chứng minh có thể gây hại cho gan. Người bệnh khi sử dụng nước uống cây vòi voi với liều lượng không phù hợp có thể làm suy giảm chứng năng gan, gây ngộ độc gan.

Một thông báo từ tổ chức Y Tế Thế Giới WHO đã đưa ra khuyến cáo người bệnh không nên dùng cây vòi voi nấu thuốc uống. Đã ghi nhận trường hợp người bệnh uống nước nấu từ cây vòi voi bị xuất huyết, nếu không hay biết mà sử dụng lâu dài dễ tiến tiển thành ung thư. Bộ Y tế Việt nam cũng đã đưa ra khuyến cáo người bệnh và các cơ sở y tế Y học cổ truyền cần cẩn trọng khi sử dụng cây vòi voi để điều trị bệnh.

Người bệnh có thể sử dụng các chế phẩm từ cây vòi voi để cải thiện tình trạng viêm sưng, giảm ngứa ngáy, giảm nhẹ các triệu chứng do viêm da cơ địa gây ra. Mặc dù điều trị theo phương pháp này có thể làm giảm các dược tính của cỏ vòi voi nhưng người bệnh có thể yên tâm hơn trong quá trình điều trị. Đối với một số trường hợp, bệnh nhân bị viêm da cơ địa thể mãn tính khó có thể điều trị dứt điểm bệnh lý này bằng thảo dược cỏ vòi voi.

Bên cạnh những ưu điểm khi chữa viêm da cơ địa bằng lá vòi voi, phương pháp này cũng mang đến nhiều nhược điểm. Cụ thể những người bụng dạ yếu, sử dụng cây vòi voi làm thuốc uống dễ bị đau bụng và tiêu chảy, khi sử dụng lâu dài dễ tích trữ độc tốt trong gan.

Các chuyên gia điều trị cũng đưa ra nhận định, phương thuốc này có thành phần hoạt dược mạnh. Vì thế sẽ không áp dụng điều trị viêm da cơ địa cho đối tượng phụ nữ mang thai hoặc đang cho con bú, trẻ sơ sinh không tắm hoặc ngâm rửa nước lá vòi voi. Những đối tượng này đều có thể trạng nhạy cảm, dễ bị ngộ độc, sử dụng bài thuốc này có thể tiềm ẩn nhiều nguy hiểm ảnh hưởng sức khỏe và tính mạng.

Cách thức điều trị viêm da cơ địa từ lá vòi voi hầu như chưa được khoa học xem là phương thuốc điều trị, đây chỉ là bài thuốc được dân gian lưu truyền dưới hình thức truyền miệng. Chính vì thế, người bệnh cần cân nhắc về việc sử dụng cỏ vòi voi trong điều trị bệnh viêm da cơ địa nói riêng và các vấn đề ngoài da nói chung.

Mặc dùng không thể phủ nhận tác dụng của cây vòi voi chữa viêm da cơ địa ở một số trường hợp, nhưng nhìn chung phương thuốc này vẫn còn một số bất lợi chưa được khoa học lý giải. Vì thế, bệnh nhân chỉ nên sử dụng cây vòi voi điều trị ngoài da, trường hợp bệnh trở nặng hãy tham khảo ý kiến chuyên gia. Không nên sử dụng cây vòi voi chữa bệnh bừa bãi dễ khiến vùng da nhiễm trùng, bệnh càng nghiêm trọng hơn.