Mụn trứng cá dạng nang: Nguyên nhân và cách xử lý an toàn

Mụn trứng cá dạng nang là tình trạng lỗ chân lông bị tắc nghẽn gây viêm và nhiễm trùng dẫn tới hình thành nang trứng cá. Đây là một trong những loại mụn gây tổn thương nghiêm trọng và có khả năng để lại những vết sẹo lõm khó coi trên gương mặt.

Mụn trứng cá dạng nang là gì?

Mụn trứng cá dạng nang còn có tên gọi là mụn nang, chúng hình thành do sự tắc nghẽn lỗ chân lông trên da. Khi vi khuẩn tích tụ sẽ gây bít tắc nang lông và gây nhiễm trùng sâu ở bên trong bề mặt da khiến cho da nổi mẩn đỏ, sưng, có mủ. Khi đó, người mắc phải sẽ có cảm giác ngứa ngáy và đau.

Nếu để chúng vô tình bị vỡ ra sẽ khiến cho các vùng da xung quanh bị nhiễm khuẩn và làn da dễ nổi mụn nhiều hơn. Mụn nang là tình trạng các túi mụn ăn sâu dưới da, chứa đầy dịch mủ và gây đau nhức. Những nốt mụn này có thể lan sang vùng da kề cận và để lại sẹo lồi, sẹo lõm gây mất thẩm mỹ.

Thông thường, mụn trứng cá dạng nang chủ yếu xảy ra ở lứa tuổi thanh thiếu niên đang trong giai đoạn dậy thì và có thể kéo dài trong suốt giai đoạn đến khi trưởng thành. Mụn nang thường xuất hiện chủ yếu ở khu vực cằm, 2 bên má và hiếm khi xảy ra ở lưng, ngực hay cánh tay.

Nguyên nhân gây mụn trứng cá dạng nang

Theo các chuyên gia, nguyên nhân chính hình thành mụn nang là do sự tích tụ các tế bào chết, bụi bẩn, vi khuẩn và các chất bã nhờn trong một thời gian dài gây bít tắc và viêm lỗ chân lông. Ngoài ra, tình trạng này còn bị tác động bởi những yếu tố như sau:

• Nhiễm độc Corticoid: Nguyên nhân hình thành mụn nang và khiến cho chúng phát triển mạnh mẽ là do sử dụng các loại mỹ phẩm trôi nổi không rõ nguồn gốc, xuất xứ. Không những vậy, các loại kem trị mụn có chứa corticoid cũng khiến cho mụn nang bị viêm nhiễm và lan rộng gây nguy hiểm.
• Di truyền: Yếu tố di truyền cũng là một trong những nguyên nhân hình thành mụn trứng cá dạng nang. Nếu trong gia đình có ba hoặc mẹ bị mụn nang thì con sinh ra cũng có nguy cơ mắc phải loại mụn này.
• Thay đổi nội tiết tố: Cơ thể tiết ra nhiều hormone androgen tác động đến các tuyến dầu trên da khiến cho da tiết nhiều bã nhờn. Lượng dầu dư thừa sẽ kích thích sự hoạt động của vi khuẩn khiến cho da dễ bị nhiễm trùng, làm cho niêm mạc lỗ chân lông dày lên, tích tụ bụi bẩn và vi khuẩn bên trong lỗ chân lông.
• Nặn mụn không đúng cách: Thường xuyên có thói quen sờ tay lên mụn để nặn hoặc nặn khi mụn chưa chín tới cũng khiến cho da bị viêm nhiễm nặng và các nốt mụn nang cũng trở nên nghiêm trọng hơn.
• Tác dụng phụ của thuốc: Sử dụng các loại thuốc trầm cảm, thuốc trị rối loạn lưỡng cực và thuốc chống động kinh cũng khiến cho hệ miễn dịch trong cơ thể bị suy giảm, từ đó làm tăng nguy cơ khiến cho mụn nang phát triển.
• Căng thẳng, stress: Thường xuyên căng thẳng kéo dài cũng khiến nội tiết tố thay đổi kéo theo hệ miễn dịch bị suy giảm, làn da trở nên yếu hơn và rất dễ bị các tác nhân gây mụn tấn công.

Mụn trứng cá dạng nang có nên nặn không?

Bất kể là loại mụn nào đi chăng nữa, dù có xấu xí khiến bạn cảm thấy bứt rứt hoặc kích cỡ quá to khiến bạn muốn táy máy tay chân thì bạn tuyệt đối không được nặn hoặc không được động vào kể cả khi sờ nhẹ, nếu không sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến làn da như:

• Không phải bàn tay bạn lúc nào cũng được sạch sẽ, việc sờ tay lên mụn sẽ khiến cho tình trạng bị viêm nhiễm nặng hơn.
• Để loại bỏ mụn tận gốc thì cần phải loại bỏ cồi mụn. Thế nhưng, hầu hết các cồi mụn nang đều không nhân và không thấy cồi mụn, bởi chúng nằm sâu ở dưới lớp biểu bì, rất khó để xử lý. Việc cố gắng lấy cồi mụn sẽ khiến cho da bị tổn thương nghiêm trọng, nhưng nếu không lấy được thì da có thể tái viêm và trở nên tồi tệ hơn trước.
• Nặn mụn nhưng không lấy được nhân sẽ khiến cho mụn nang viêm chuyển sang dormant và chúng sẽ tồn tại rất lâu ở trên da chúng ta.
• Tự ý nặn mụn chắc chắn sẽ khiến cho da của bạn để lại sẹo lõm rất khó lành.

Cách xử lý mụn trứng cá dạng nang an toàn

Việc điều trị mụn nang đúng cách và đúng lúc sẽ giúp mang lại hiệu quả tốt cũng như ngăn ngừa sẹo và mụn tái phát lại. Vì vậy, cần phải có sự can thiệp của bác sĩ kết hợp với việc tự chăm sóc tại nhà để đảm bảo an toàn. Khi đó, người đang bị mụn nang sẽ được điều trị bằng một trong hai phương pháp sau:

1. Điều trị bằng phương pháp Tây y

Nếu bạn đang bị mụn nang, không nên tuỳ ý tự điều trị tại nhà mà hãy chủ động đến gặp trực tiếp bác sĩ da liễu để được tư vấn và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Thông thường các loại thuốc được dùng trong điều trị mụn trứng cá dạng nang bao gồm:

Benzoyl Peroxide

Đây là thuốc điều trị dành cho những người bị mụn trứng cá ở bất kỳ mức độ nghiêm trọng nào , kể cả cho những người bị mụn trứng cá nặng đang chờ điều trị chuyên khoa. Benzoyl Peroxide hoạt động bằng cách tiêu diệt vi khuẩn P.Acnes để phá vỡ mụn trứng cá bao gồm cả mụn đầu đen và mụn đầu trắng.

Benzoyl Peroxide có nhiều dạng khác nhau từ dạng kem, gel, dạng nước cho đến có hoặc không chứa cồn. Tuỳ vào tình trạng và loại da mà sẽ lựa chọn sản phẩm cho phù hợp và các sản phẩm có chứa cồn thường gây khô da nhưng lại phù hợp với da dầu.

Tuy nhiên, thuốc có thể gây ra tình trạng kích ứng da và có khả năng gây dị ứng khó gặp hơn trước nên trước khi sử dụng lên mặt thì bạn cần bôi thử lên vùng da khác để xem phản ứng.

Thuốc Isotretinoin

Đây là một loại thuốc được kê toa để điều trị mụn trứng cá dạng nang. Đây là một phương pháp điều trị hiệu quả nhưng có tác dụng phụ đáng kể  như: Khô mắt, khô miệng, nổi mẩn ngứa ngoài da, dị ứng, đau khớp, phát ban,…và thậm chí có thể gây nguy hiểm cho phụ nữ mang thai.

Tiêm steroid

Bệnh nhân sẽ được tiêm một loại thuốc Corticosteroid còn gọi là Triamcinolone trực tiếp vào nang với mục đích giảm viêm và ngăn ngừa sẹo, tuy nhiêu việc tiêm thuốc cần phải được thực hiện bởi bác sĩ da liễu.

Sau khi tiêm, thuốc có thể gây tác dụng phụ cục bộ trong thời gian ngắn. Bên cạnh đó, bác sĩ có thể rạch và dẫn lưu một số mụn trứng cá ở dạng lớn và có thể có nguy cơ để lại sẹo hoặc gây nhiễm trùng nặng.

Sử dụng BHA (salicylic axit)

BHA  mang lại hiệu quả trong việc tẩy tế bào chết ở mức độ tế bào. Lúc này hoạt chất sẽ thấm vào da để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn tích tụ trong lỗ chân lông giúp cho lỗ chân lông trở nên thông thoáng và dễ thở.

Đây là chất thường được bác sĩ da liễu kê đơn trong các loại thuốc điều trị mụn trứng cá dạng nang. Ngoài ra, BHA cũng thường có mặt trong các sản phẩm dưỡng da hoặc mỹ phẩm điều trị vì nó có tác dụng làm sạch da.

Kem Retiniod

Chất Retiniod là một dẫn xuất của vitamin A  có công dụng trong việc tái tạo làn da. Bởi hoạt chất này có công dụng mạnh trên da như làm bong tróc các mảng da chết, khiến cho da nhạy cảm với ánh nắng. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi sử dụng hoạt chất này.

Đồng thời, đối với mụn trứng cá dạng nang, chất Retiniod sẽ phát huy tác dụng bằng cách làm tiêu viêm, diệt khuẩn hình thành lên mụn và giúp làm dịu đi các vết sưng tấy đỏ.

Thuốc tránh thai

Sử dụng thuốc tránh thai để điều trị mụn trứng cá lâu dài ở phụ nữ giúp ức chế tình trạng tiết bã nhờn. Khi đó, bệnh nhân có thể sẽ được chỉ định sử dụng một số loại thuốc có chứa Estrogen và Progesterone sử dụng trong 6 tháng trở lên. Ngoài ra thuốc Spironolactone cũng có thể được sử dụng để ức chế Hormon Androgen.

2. Điều trị mụn bằng công nghệ

Thay vì sử dụng tay để nặn mụn khiến cho da trở nên nghiêm trọng hơn thì bạn nên đến các phòng khám da liễu uy tín để thực hiện lấy nhân mụn và máu độc một cách khoa học. Thông thường, với mụn trứng cá dạng nang thì phương pháp lấy nhân mụn sẽ không thể điều trị tận gốc  mà cần phải có sự kết hợp với công nghệ như:

• Liệu pháp ánh sáng: Đây là liệu pháp sử dụng ánh sáng từ đèn led để tiêu diệt tận gốc vi khuẩn gây mụn giúp loại bỏ bụi bẩn, bã nhờn tích tụ lâu ngày. Sau đó sẽ sử dụng ánh sáng đỏ để làm giảm viêm cho da, giúp hỗ trợ làm lành các tổn thương nhằm tránh tình trạng để lại sẹo, thâm sau này.
• Thay da sinh học: Phương pháp này sẽ sử dụng các chất như AHA, BHA được sử dụng phổ biến, giúp mang lại hiệu quả cao. Đồng thời, thay da sinh học còn có tác dụng làm tăng sinh collagen, eslatine tái tạo da và giúp cho da được phục hồi sau khi điều trị.

3. Điều trị mụn trứng cá dạng nang tù nguyên liệu thiên nhiên

Bên cạnh các phương pháp điều trị trên, người bệnh cũng có thể áp dụng một số phương pháp điều trị bằng nguyên liệu thiên nhiên tại nhà và nó cũng giúp mang lại kết quả khả quan trong việc chữa mụn trứng cá dạng nang ở dạng vừa và nhẹ:

Sử dụng giấm táo

• Công dụng: Trong giấm táo có chứa nhiều thành phần là axit acetic có tác dụng cân bằng đội pH trên da, giúp diệt khuẩn và ngăn ngừa mụn hình thành. Bạn có thể sử dụng giấm táo như một toner tự nhiên.
• Thực hiện: Sử dụng bông cotton mềm nhúng vào giấm táo và thoa lên khu vực bị mụn. Sau đó để trong vòng 1 – 2 tiếng hoặc có thể để qua đêm.

Tinh dầu tràm (Tea tree oil)

• Công dụng: Tinh dầu tràm có chứa nhiều hoạt chất kháng khuẩn tự nhiên giúp hạn chế tình trạng sưng tấy và đỏ trên da mặt. Ngoài ra nó còn có công dụng làm thông thoáng lỗ chân lông, khử trùng cũng như làm cho nhân mụn nhanh khô hơn.
• Thực hiện: Lấy tăm bông thấm vào tinh dầu và bôi lên vùng da bị mụn rồi để qua đêm. Sau đó rửa sạch da mặt bằng nước ấm vào sáng hôm sau. Tuy nhiên không nên bôi tinh dầu vào mụn quá nhiều vì có thể gây rát da.

Sử dụng lô hội

• Công dụng: Lô hội có chứa các thành phần giúp làm dịu da, giảm kích ứng và sưng tấy trên da.
• Thực hiện: Thoa tinh chất lô hội lên vùng da bị mụn và để yên khoảng 1 – 2 tiếng hoặc để qua đêm rồi rửa mặt sạch bằng nước ấm. Áp dụng cách này đều đặn mỗi ngày sẽ giúp mang lại kết quả khả quan.

Biện pháp phòng ngừa mụn trứng cá

Để chấm dứt tình trạng mụn trứng cá dạng nang, người bệnh cần phải có sự giúp đỡ từ bác sĩ da liễu kết hợp với việc tự chăm sóc tại nhà. Vì vậy mà bạn có thể phòng ngừa được mụn nếu tuân thủ các nguyên tắc sau đây:

• Thường xuyên làm sạch da mặt bằng sữa rửa mặt dịu nhẹ vào 2 buổi sáng và tối hoặc sau khi tập thể dục với cường độ cao.
• Từ bỏ thói quen sờ tay lên mặt, nặn hoặc hút mụn vì có thể sẽ gây đỏ và tạo sẹo trên da mặt.
• Hạn chế sử dụng mỹ phẩm, để tóc che phủ mặt hoặc đổ nhiều mồ hôi,… vì có thể gây bít tắc lỗ chân lông.
• Tránh để da mặt tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vì nó có thể gây kích thích và làm ảnh hưởng xấu đến da. Do đó, bạn cần bảo vệ da bằng cách hạn chế đi nắng, đeo khẩu trang, đội nón rộng vành và thoa kem chống nắng.
• Đối với những người có da dầu thì nên gội đầu thường xuyên và tránh để tóc cắm lên mặt.
• Thường xuyên vệ sinh các dụng cụ cá nhân sạch sẽ như quần áo, chăn gối, băng đô, khẩu trang, dụng cụ trang điểm,…
• Không tự ý mua thuốc dùng hoặc dùng thuốc theo lời khuyên của bạn bè, người quen. Vì việc điều trị da mụn ở mỗi người rất khác nhau từ độ tuổi, giới tính, đặc điểm loại da hoặc loại mụn.
• Xây dựng đời sống tinh thần lành mạnh, giảm thiểu stress và mất ngủ bằng cách hạn chế ăn đồ ngọt, chất béo, ngủ điều độ và tránh thức khuya.

Nhìn chung, mụn trứng cá dạng nang tuy gây nguy hiểm nghiêm trọng với làn da của bạn nhưng nó vẫn có thể điều trị được nếu biết áp dụng đúng phương pháp. Do đó, để đạt được kết quả như mong muốn thì bạn nên đến thăm khám tại phòng khám chuyên khoa liễu để được kiểm tra, tư vấn và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.