Phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình

Căn cứ vào thể trạng, cơ địa và mức độ bệnh lý, bác sĩ chuyên khoa sẽ vạch ra phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình phù hợp nhất với mỗi bệnh nhân. Bên cạnh đó, trong quá trình chữa bệnh, bạn nên thiết lập chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh cũng như thường xuyên tập luyện thể dục. 

Phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình theo phương pháp Tây y

Chữa bệnh rối loạn tiền đình theo phương pháp Tây y là gợi ý hàng đầu dành cho các bệnh nhân. Tùy theo biểu hiện lâm sàng của từng người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc điều trị khác nhau. Một số loại thuốc Tây phổ biến nhất hiện nay bao gồm:

Cinnarizin

Cinnarizin thuộc nhóm kháng histamin H1. Loại thuốc này có thể kiểm soát tốt các cơn say tàu xe, đẩy lùi tình trạng đau nửa đầu cũng như điều trị triệu chứng chóng mặt, ù tai và mất thăng bằng do bệnh rối loạn tiền đình gây ra.

Duxil

Nếu bị rối loạn tiền đình do thiếu hụt oxy ở các mô (nhất là mô não), bệnh nhân sẽ được hướng dẫn dùng thuốc Duxil nhằm cải thiện triệu chứng choáng váng. Bên cạnh đó, loại thuốc này còn giúp điều trị chứng rối loạn tiền đình ốc tai, tăng cường tuần hoàn máu não hay hỗ trợ điều trị cho những người vừa bị tai biến mạch máu não.

Flunarizine

Flunarizine có công dụng ức chế – đề phòng triệu chứng chóng mặt, nhức đầu và đau nửa đầu từng cơn do bệnh rối loạn tiền đình. Tuy nhiên, loại thuốc này thường gây ra một số tác dụng không mong muốn. Do đó, trong quá trình điều trị, bạn cần thường xuyên tham vấn ý kiến bác sĩ chuyên khoa về cách dùng và liều lượng.

Ginkgo biloba

Là một loại thuốc bổ tiền đình, Ginkgo biloba giúp làm giãn tĩnh mạch, thúc đẩy sự lưu thông máu, tăng cường tuần hoàn động mạch, điều trị lo âu, mất thị lực, suy giảm trí nhớ hoặc rối loạn tiền đình ở người lớn tuổi.

Tanganil

Tanganil là loại thuốc không thể thiếu trong phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình theo phương pháp Tây y. Tanganil chứa nhiều hoạt chất mạnh mẽ với tác dụng điều trị triệu chứng chóng mặt, buồn nôn, hoa mắt, đau đầu của bệnh rối loạn tiền đình.

Không chỉ dừng lại ở đó, loại thuốc này cũng giúp cải thiện tình trạng chóng mặt không rõ nguyên nhân sau chấn thương hay phẫu thuật. Thế nhưng, Tanganil có khả năng tương tác cao với một số loại thuốc khác. Vì vậy, bệnh nhân cần tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa cẩn thận trước khi sử dụng.

Vinpocetin

Với công dụng bảo vệ hệ thần kinh, Vinpocetin thường được chỉ định điều trị một số bệnh lý liên quan, trong đó có chứng rối loạn tiền đình. Tuy nhiên, các chuyên gia cho biết, loại thuốc này có thể gây ra nhiều tác dụng phụ. Do đó, bạn hãy chỉ dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.

Phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình theo phương pháp Tây y dựa trên nguyên tắc ức chế dây thần kinh, từ đó nhanh chóng đẩy lùi triệu chứng. Thế nhưng, độc giả cần hết sức thận trọng trước một số tác dụng phụ của thuốc như: rối loạn tiêu hóa (táo bón, tiêu chảy), viêm loét dạ dày, mệt mỏi, buồn ngủ, dị ứng, nổi mề đay, rối loạn chức năng tim mạch…

Việc điều trị bệnh rối loạn tiền đình bằng thuốc Tây y được ví là con dao hai lưỡi. Vì vậy, trong quá trình chữa bệnh, bạn cần tuyệt đối tuân thủ mọi hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa để phòng ngừa và hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm.

Phác đồ điều trị rối loạn tiền đình theo phương pháp Đông y

Y học cổ truyền quan niệm, bệnh rối loạn tiền đình xuất hiện khi cơ thể bị ngoại tà xâm nhập. Điều này khiến ngũ tạng suy yếu, âm dương bất hòa, độc tố tích tụ và khó được đào thải ra ngoài. Đây chính là lý do người bệnh do nóng trong mà bốc hỏa lên đầu.

Nắm vững cơ chế này, các hình thức điều trị Đông y dưới đây sẽ lần lượt tìm hiểu – loại bỏ căn nguyên, đồng thời bồi bổ hệ thần kinh, từ đó ngăn ngừa tái phát vô cùng hiệu quả.

Các bài thuốc Đông y chữa bệnh rối loạn tiền đình

Thể thực chứng

Triệu chứng điển hình của bệnh rối loạn tiền đình thể thực chứng là chóng mặt, ù tai, hoa mắt. Mỗi khi di chuyển, độc giả sẽ cảm thấy mọi thứ xung quanh chao đảo, ngả nghiêng nên phải nhắm mắt để đề phòng té ngã.

Bài thuốc Thiên ma câu đằng ẩm (trích từ cuốn Tạp Bệnh Chứng Trị Tân Nghĩa)

• Chuẩn bị 8g thiên ma, 10g hoàng cầm, 10g đỗ trọng, 10g dạ giao đằng, 10g hà thủ ô trắng, 12g câu đằng, 12g ích mẫu, 12g phục thần, 12g ngưu tất, 12g sơn chi, 12g tang ký sinh và 20g thạch quyết minh sống
• Sắc kỹ toàn bộ dược liệu
• Chia thuốc thành 2 – 3 phần bằng nhau
• Uống thuốc hàng ngày, mỗi ngày 1 thang
• Kiên trì áp dụng khoảng 3 – 5 tháng

Bài thuốc Nhị căn thang (trích từ cuốn Phúc Kiến Trung Y Dược)

• Chuẩn bị 10g bán hạ, 12g xuyên khung, 16g thạch xương bồ, 16g đại giả thạch, 20g cát căn và 30g hải đới căn
• Sắc kỹ tất cả vị thuốc
• Chia thuốc thành 2 – 3 phần bằng nhau
• Uống thuốc hàng ngày, mỗi ngày 1 thang
• Dùng liên tục 6 – 8 thang

Thể hư chứng

Bệnh rối loạn tiền đình thể hư chứng bao gồm triệu chứng hoa mắt, chóng mặt và ù tai đột ngột. Thông thường, những cơn chóng mặt chỉ diễn ra trong chốc lát. Tuy nhiên, đôi khi, chúng cũng có thể kéo dài đến vài ngày.

Bài thuốc Kỷ cúc địa hoàng hoàn (trích từ cuốn Y Cấp)

• Chuẩn bị 120g đơn bì, 120g câu kỷ tử, 120g bạch cúc hoa, 120g phục linh, 120g trạch tả, 160g sơn dược, 160g sơn thù và 320g thục đại
• Phơi khô toàn bộ dược liệu, sau đó tán thành bột mịn và vo viên
• Bảo quản trong lọ thủy tinh đậy kín để dùng dần
• Mỗi ngày, bạn uống 8 – 16g thuốc bằng cách chiêu với nước muối nhạt

Bài thuốc Chỉ huyễn trừ vựng thang (trích từ cuốn Trung Quốc Trung Y Bí Phương Đại Hoàn)

• Chuẩn bị 6g hổ phách, 12g bán hạ, 12g sinh khương, 12g ngưu tất, 16g quế chi, 16g trạch lan, 20g bạch truật, 24g đan sâm, 30g xa tiền tử và 40g mẫu lệ
• Sắc kỹ tất cả vị thuốc
• Chia thuốc thành 2 – 3 phần bằng nhau
• Uống thuốc hàng ngày, mỗi ngày 1 thang
• Dùng liên tục 5 – 7 thang

Bài thuốc Định huyễn thang (trích từ cuốn Trung Quốc Trung Y Bí Phương Đại Hoàn)

• Chuẩn bị 12g cát nhân, 12g phục thần, 12g đạm trúc diệp, 16g thiên ma, 16g bán hạ, 20g trạch tả, 20g bạch tật lê và 30g long cốt
• Sắc kỹ long cốt với một lượng nước vừa đủ
• Cho các dược liệu còn lại vào sắc chung
• Chia thuốc thành 2 – 3 phần bằng nhau
• Uống thuốc hàng ngày, mỗi ngày 1 thang
• Dùng liên tục 5 – 10 thang

Trị bệnh rối loạn tiền đình bằng cách châm cứu

Châm cứu chữa bệnh rối loạn tiền đình là kỹ thuật sử dụng kim châm hoặc sức nóng của ngải để tác động có chọn lọc lên một số huyệt đạo liên quan tới những cơ quan tiền đình. Châm cứu giúp điều hòa kinh lạc, kiểm soát nội tiết tố, cân bằng âm dương thông qua thao tác kích thích huyệt vị.

Thêm vào đó, kỹ thuật này còn giúp giảm đau nhanh chóng, đẩy lùi triệu chứng buồn nôn, chóng mặt, mất thăng bằng của bệnh rối loạn tiền đình, từ đó phục hồi chức năng vận động.

Hiện nay, phương pháp châm cứu được cải tiến đáng kể so với nguyên lý y học cổ truyền truyền thống xa xưa. Trên thực tế, sau khi áp dụng phương pháp này, nhiều bệnh nhân đã thu được kết quả khả quan. Phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình bằng cách châm cứu – điện châm tùy thuộc vào nguyên nhân phát sinh bệnh lý, cụ thể:

• Châm cứu ở huyệt hợp cốc – trung quản – thượng tinh – phong trì – thái dương… nếu bệnh nhân bị rối loạn tiền đình do đờm hỏa gây ra
• Châm cứu ở huyệt đởm du – ấn đường – hợp cốc – hiệp khê – thái xung – phong trì – phong môn… nếu hỏa động dẫn đến chứng rối loạn tiền đình
• Châm cứu ở huyệt khí hải – tỳ du – túc nam – can du – bách hội – huyết hải – ấn đường – thái khê… nếu rối loạn tiền đình xuất phát từ chứng huyết hư
• Châm cứu ở huyệt huyết hải – thần đình – thái dương – tam âm giao – thận du – ấn đường – khí hải – cứu bổ… nếu người bệnh bị rối loạn tiền đình vì can thận thiếu thốn

Chữa rối loạn tiền đình bằng cách bấm huyệt

Bên cạnh các bài thuốc sắc Đông y cùng kỹ thuật châm cứu, bấm huyệt cũng là một trong những phương pháp điều trị chứng rối loạn tiền đình vô cùng hiệu nghiệm. Để tiến hành bấm huyệt đúng cách, người bệnh cần ngồi yên trên ghế tựa (đây là tư thế lý tưởng và phù hợp nhất), sau đó, độc giả thư giãn đầu óc, hạn chế căng thẳng, chỉ tập trung tối đa vào thủ thuật bấm huyệt, đồng thời xác định chính xác một số vị trí đặc biệt sau:

• Huyệt bách nội nằm trên đỉnh đầu. Khi tác động vào đây, bạn sẽ giảm nhanh những cơn đau đầu.
• Huyệt phong trì lọt thỏm giữa hõm sau cả hai gáy. Việc tác động vào đây giúp triệu chứng ù tai, chóng mặt, hoa mắt, đau mỏi vai gáy được kiểm soát rõ rệt, đồng thời quá trình tuần hoàn máu lên não cũng được thúc đẩy.
• Huyệt phong phủ nằm tại lõm giữa hai gáy, phía trên chân tóc. Nếu bấm vào đây, tình trạng đau gáy, ù tai, đau đầu, hồi hộp của người đọc có thể giảm đi đáng kể.
• Huyệt thái dương nằm gần vị trí nối liên đuôi mắt với đuôi chân mày. Khi tác động vào đây, bạn có thể hạn chế cơn đau đầu và đau nửa đầu.
• Huyệt giác tôn nằm tại điểm gấp của vành tai trước, sát bên bờ bên của loa tai. Nếu bấm đúng cách và đúng vị trí, độc giả sẽ cải thiện được chứng tai nóng đỏ và sưng viêm vành tai.
• Huyệt hợp cốc có thể giúp đẩy lùi triệu chứng đau đầu và tê bì tay khi được tác động.
• Huyệt nội quan ở mặt trước cẳng tay. Khi bạn bấm vào đây, chứng mất ngủ, hồi hộp, buồn nôn sẽ thuyên giảm rõ rệt.

Sau khi xác định vị trí cụ thể của từng huyệt đạo, bệnh nhân day ấn huyệt theo chiều kim đồng hồ bằng ngón tay cái trong vòng 2 – 3 phút. Trong khi đó, bạn đặt các ngón tay còn lại vào từng vị trí phù hợp tương ứng (ví dụ, khi tác động vào huyệt phong trì, các ngón tay khác của bạn sẽ ở sát đầu).

Những thao tác bấm huyệt cần được phối hợp nhuần nhuyễn, nhẹ nhàng, đồng thời đảm bảo tác động một lực đủ lớn lên các vị trí căng tức. Bệnh nhân hãy bấm huyệt đều đặn 2 lần/ngày trong một khoảng thời gian dài cho đến khi triệu chứng rối loạn tiền đình thuyên giảm. Hơn nữa, bạn có thể kết hợp bấm huyệt với xoa bóp vùng đầu, vùng cổ xung quanh.

3 phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh rối loạn tiền đình

Vật lý trị liệu, diện chẩn và ngâm chân bằng nước nóng là ba phương pháp hỗ trợ điều trị bệnh rối loạn tiền đình phổ biến và hiệu quả nhất hiện nay.

Vật lý trị liệu

Các bài tập vật lý trị liệu giúp tái cân bằng hệ thống tiền đình, tăng cường sự thích nghi của cơ thể mỗi khi chúng ta thay đổi tư thế, đồng thời duy trì khả năng đi – đứng, xoay người hay di chuyển một cách ổn định.

Bài thể dục dựa trên thói quen có tác dụng giảm thiểu triệu chứng rối loạn tiền đình thông qua việc tiếp xúc thường xuyên với những nhân tố gây ra kích thích. Các bài tập này được thiết kế đơn giản từ mức độ nhẹ đến trung bình với mục đích gây ra tình trạng chóng mặt. Theo thời gian, nhờ vào quá trình luyện tập chăm chỉ, kiên trì, bệnh nhân có thể quen dần với sự kích thích.

Bài tập ổn định mắt giúp kiểm soát khả năng chuyển động của đôi mắt. Điều này hỗ trợ họ quan sát rõ hơn trong quá trình di chuyển. Ví dụ, một trong các bài tập tiêu biểu của dạng này là người bệnh cử động đầu lên – xuống, trái – phải liên tục trong vòng vài phút.

Bài tập giữ thăng bằng có thể rèn luyện khả năng giữ thăng bằng của bệnh nhân. Những bài tập này mang độ khó vừa đủ và có thể đảm bảo bệnh nhân không bị té ngã trong quá trình tập luyện.

Lối sống thụ động, lười biếng mang đến rất nhiều rủi ro về mặt sức khỏe, nhất là khi bạn đang bị bệnh rối loạn tiền đình. Thời gian trôi qua, nhiều người bị suy giảm sức mạnh thể chất và giới hạn khả năng vận động. Tình trạng này thường đi kèm triệu chứng co cứng khớp. Vì vậy, việc luyện tập thể dục tại nhà là một trong những thói quen lành mạnh và quan trọng nhất trong quá trình điều trị.

Ngoài ra, bạn cũng nên cân nhắc đến yoga bởi bộ môn này có thể:

• Rèn luyện sự dẻo dai, linh hoạt
• Tăng cường tuần hoàn máu
• Kiểm soát nhịp tim
• Điều hòa huyết áp
• Giảm nhanh triệu chứng đau đầu, chóng mặt do rối loạn vận mạch
• Xoa dịu căng thẳng, mệt mỏi
• Tăng cường trí nhớ
• Cải thiện tuần hoàn phổi
• Thúc đẩy quá trình tiêu hóa
• Xoa bóp cơ quan nội tạng
• Hỗ trợ điều trị bệnh rối loạn tiền đình

Diện chẩn

Thông thường, để nhanh chóng điều trị dứt điểm bệnh lý, bên cạnh phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình theo phương pháp Tây y hoặc Đông y, các bác sĩ chuyên khoa sẽ khuyến khích bệnh nhân tự massage thư giãn và tập vật lý trị liệu tại nhà.

Thế nhưng, hiện nay, người bệnh không cần phải tốn quá nhiều thời gian, công sức đến thế. Diện chẩn chính là giải pháp an toàn, đơn giản và hiệu quả mà nhiều bệnh nhân đang tìm kiếm bấy lâu. Đây là phương pháp chữa bệnh rối loạn tiền đình dựa trên nguyên tắc giảm nhẹ – xoa dịu triệu chứng, được giáo sư Bùi Quốc Châu nghiên cứu và phát minh vào năm 1980.

Diện chẩn rất chú trọng việc tác động đến những sinh huyệt tương ứng với đồ hình phản chiếu trên cơ thể người bệnh. Chúng ta có thể hiểu một cách đơn giản rằng mỗi vị trí trên khuôn mặt con người đều liên quan đến một cơ quan nội tạng. Như vậy, bác sĩ sẽ gián tiếp tác động vào hệ thống tiền đình thông qua các huyệt vị ấy.

Theo các chuyên gia, diện chẩn có thể kiểm soát tốt triệu chứng ù tai, chóng mặt, hoa mắt, buồn nôn, xoa dịu thần kinh, hạn chế căng thẳng cũng như góp phần cải thiện chứng mất ngủ mạn tính. Phương pháp này có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh rối loạn tiền đình thể nhẹ mà không gây ra tác dụng phụ, thậm chí không cần nhờ đến sự trợ giúp từ thuốc Tây y hoặc dược liệu Đông y.

Tuy nhiên, bạn nên chủ động phối hợp diện chẩn với các phương pháp điều trị khác nhằm loại bỏ tận gốc bệnh lý và ngăn ngừa tái phát triệt để.

Ngâm chân bằng nước ấm

Một trong những bộ phận có nhiều huyệt đạo nhất chính là đôi chân. Độc giả có thể ngâm chân với nước ấm trong vòng 30 phút/ngày để ngủ ngon và sâu giấc hơn. Không chỉ dừng lại ở đó, thói quen này còn góp phần ngăn ngừa hiện tượng đông máu, thúc đẩy quá trình thanh lọc cơ thể, điều hòa khí huyết, khử mùi hôi chân và phòng chống bệnh tật.

Khi chữa bệnh rối loạn tiền đình bằng cách ngâm chân, bạn cần ghi nhớ một số vấn đề sau:

• Có thể nấu sôi gừng sả, thảo mộc, trà xanh với một lượng nước vừa đủ, sau đó đợi cho nước nguội đi, còn khoảng 45 độ C rồi tiến hành ngâm chân
• Nhẹ nhàng massage đôi chân trong lúc ngâm
• 9 giờ tối là thời điểm ngâm chân tốt nhất, tránh ngâm chân trước hoặc sau khi ăn 1 tiếng đồng hồ
• Chỉ ngâm chân khoảng 15 phút
• Bài thuốc sẽ phát huy công dụng nếu bạn cảm thấy cơ thể ấm dần lên khi ngâm chân
• Tốt nhất, bạn nên ngâm chân trong thùng, chậu bằng gỗ
• Sau khi ngâm chân, độc giả cẩn thận lau sạch đôi chân bằng khăn bông, tuyệt đối không để bàn chân ẩm ướt (nhất là các kẽ chân)

Các lưu ý khi áp dụng phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, lành mạnh và điều chỉnh thói quen sinh hoạt chính là vấn đề quan trọng hàng đầu trong quá trình chữa bệnh rối loạn tiền đình.

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học

Theo các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, muốn nhanh chóng kiểm soát và đẩy lùi bệnh rối loạn tiền đình, người đọc nên:

• Bổ sung nhiều thực phẩm chứa hàm lượng vitamin (A, C, D, E), chất xơ và axit folic dồi dào như: trái cây, rau củ, các loại đậu, các loại hạt, thịt, cá, trứng, sữa…
• Uống đủ 2 – 2,5 lít nước/ngày nhằm duy trì đầu óc minh mẫn và tinh thần sảng khoái, đồng thời hạn chế tối đa tình trạng mất nước bên trong cơ thể
• Tuyệt đối không bỏ bữa, nhịn ăn
• Kiêng cữ thức ăn giàu chất béo, nhiều dầu mỡ như: sữa dừa, bánh kem, mỡ động vật, đồ ăn nhanh…
• Tránh xa thuốc lá, cà phê, rượu bia và thức uống có cồn
• Không dùng món ăn quá mặn, quá ngọt
• Hạn chế dung nạp thực phẩm chứa nhiều tyramine (xúc xích, rượu vang, thịt xông khói…)

Điều chỉnh thói quen sinh hoạt

Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình của bác sĩ chuyên khoa, bệnh nhân cần chủ động thay đổi thói quen sinh hoạt và xây dựng lối sống khoa học nhằm giảm thiểu triệu chứng phiền toái cũng như ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.

• Ngủ đủ giấc (7 – 8 tiếng/đêm) và đúng giờ (trước 11 giờ tối)
• Kê gối cao vừa phải khi ngủ vì điều này góp phần hạn chế tối đa tình trạng tắc nghẽn tĩnh mạch gây thiếu khi oxy lên não khi ngủ
• Nếu bất ngờ bị hoa mắt, chóng mặt, ù tai, đau đầu, bạn hãy tìm đến một khu vực thoáng mát, yên tĩnh để nghỉ ngơi
• Tuyệt đối không cố gắng lái xe hay điều khiển máy móc khi cảm thấy lâng lâng, chao đảo
• Tránh thay đổi tư thế (đứng lên – ngồi xuống, quay phải – xoay trái) đột ngột
• Làm việc điều độ, nghỉ ngơi hợp lý
• Thường xuyên luyện tập thể dục, thư giãn đầu óc, tránh căng thẳng, áp lực

Bài viết đã giới thiệu những thông tin cơ bản về phác đồ điều trị bệnh rối loạn tiền đình. Muốn nhanh chóng đẩy lùi bệnh lý, độc giả cần thường xuyên thăm khám và tuân thủ nghiêm túc mọi chỉ định của bác sĩ chuyên khoa, đồng thời kết hợp chế độ ăn uống khoa học với thói quen sinh hoạt – nghỉ ngơi hợp lý.