Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng: Dấu hiệu và hướng điều trị

Hầu hết những bệnh nhân mắc bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng đều có dấu hiệu đau nhức, sưng tấy, tê buốt vùng lưng,… Với căn bệnh này, người bệnh cần phải có hướng điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Dấu hiệu thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng (một dạng của bệnh thoát vị đĩa đệm) là bệnh lý khá phổ biến hiện nay. Những bệnh nhân mắc phải căn bệnh này hầu hết là người cao tuổi, người làm việc nặng hoặc nhân viên văn phòng, tài xế,… Theo thời gian, nhân nhầy đĩa đệm ở vùng thắt lưng nhanh chóng bị lệch khỏi vị trí và mòn dần theo thời gian. Tình trạng bệnh khiến cho các khớp xương bị chèn ép gây ra bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Bệnh nhân sẽ gặp phải một số dấu hiệu phổ biến sau đây.

1. Đau nhức

Người bệnh thường xuyên bị đau nhức, khó chịu ở phần thắt lưng. Ban đầu, cơn đau chỉ thoáng qua nhưng càng về sau, tình trạng đau đớn càng tăng nhanh khiến bệnh nhân vô cùng mệt mỏi. Dần dần, người bệnh sẽ có cảm giác đau nhức lan rộng ở các vị trí như tay, chân, vai, cổ,… Nếu không được kiểm soát, bệnh nhân sẽ khó có thể vận động và thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày.

2. Tê bì

Toàn bộ vùng thắt lưng có dấu hiệu tê bì, nhất là vị trí có dấu hiệu bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Triệu chứng tê buốt diễn ra thường xuyên, nhất là vào buổi sáng khi người bệnh mới ngủ dậy. Bệnh nhân sẽ cảm nhận được tình trạng tê bì ở các khớp. Đồng thời, vùng vai và cổ cũng có dấu hiệu bị tê buốt, không thể cử động được.

3. Cứng khớp

Tình trạng cứng khớp xuất hiện khi người bệnh ngủ dậy hoặc nằm quá lâu, nhất là vào buổi sáng. Bệnh nhân có cảm giác không thể ngồi được vì các cơ khớp vùng lưng bị cứng dần. Nghiêm trọng hơn, các bộ phận khác như chân, tay, vai,… yếu hơn bình thường. Chỉ cần người bệnh cử động nhẹ đã bị đau đớn thường xuyên. Sức khỏe bệnh nhân giảm sút và việc thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày cũng bị ảnh hưởng.

4. Sưng tấy

Toàn bộ vùng lưng của bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm bị sưng tấy, ửng đỏ. Tùy thuộc vào từng mức độ thoát vị mà thắt lưng bị sưng đỏ nhiều hay ít. Bên cạnh đó, người bệnh còn có cảm giác nóng ran ở vùng lưng. Chỉ cần chạm tay vào vị trí lưng đã có cảm giác đau nhức, vô cùng khó chịu. Tình trạng sưng tấy vùng lưng nhiều nếu người bệnh không tiến hành chữa trị kịp thời.

5. Mất cảm giác

Giai đoạn nặng, bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng sẽ có dấu hiệu bị mất cảm giác. Vùng lưng không thể cử động, kéo theo các bộ phận khác như tay, chân, vai có dấu hiệu bị rối loạn, không thể cảm nhận được các vật dụng xung quanh. Dần dần, người bệnh dễ dàng bị teo cơ, bại liệt, không thể gập, duỗi tay chân nếu không được chữa trị kịp thời.

6. Hạn chế trong vận động

Khi bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, mọi hoạt động của người bệnh nhanh chóng bị ảnh hưởng. Bệnh nhân bị đau đớn liên tục nên khó có thể thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Bên cạnh đó, những cơn đau kéo dài ở nhiều vị trí khác nhau khiến cho người bệnh vô cùng mệt mỏi, suy nhược cơ thể, không vận động được.

7. Cảm giác châm chích

Vùng lưng bị thoát vị đĩa đệm có cảm giác như kiến bò, châm chích, rất khó chịu. Bệnh nhân có dấu hiệu bị tê cóng, nóng lạnh bất thường. Bên cạnh đó, cơ thể người bệnh bị suy nhược trầm trọng. Bệnh nhân cảm thấy vô cùng khó chịu nhưng cảm giác châm chích xuất hiện ngày càng nhiều hơn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.

4 giai đoạn thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là tình trạng đĩa đệm vùng thắt lưng bị thóa hóa, nhanh chóng nứt vách vòng, tạo điều kiện cho nhân nhầy nhanh chóng thoát ra ngoài và chèn ép dây thần kinh, các mô mềm xung quanh. Cột sống của con người có vai trò như trụ cột nâng đỡ cơ thể, có tính đàn hồi. Đĩa đệm giúp giảm ma sát, tăng cường chất bôi trơn khớp và hỗ trợ cột sống hoạt động tốt hơn.

Khi bệnh nhân mắc bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh sẽ gặp phải 4 giai đoạn sau đây.

+ Giai đoạn 1: Đĩa đệm thắt lưng biến dạng. Tuy nhiên, vòng bao xơ bên ngoài chưa rách. Bên cạnh đó, bệnh nhân còn bị tê tay chân, không có dấu hiệu đau nhức nhiều. Chính điều này khiến mọi người không phát hiện bệnh kịp thời.

+ Giai đoạn 2: Vòng xơ bên ngoài bị rách một phần khiến cho chất nhầy bên trong bắt đầu thoát ra ngoài. Tại những vòng xơ bị suy yếu, phần đĩa đệm nhanh chóng bị phình to ra. Tuy nhiên, bệnh nhân vẫn chưa cảm nhận được nguy cơ mắc bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng.

+ Giai đoạn 3: Vòng bao xơ bên ngoài bị rách toàn phần khiến cho nhân nhầy nhanh chóng bị lồi ra ngoài. Lúc này, rễ thần kinh đã bị chèn ép và người bệnh bắt đầu cảm nhận được những cơn đau mơ hồ thoáng qua. Tình trạng đau nhức nhanh chóng tăng lên và bệnh nhân sẽ vô cùng khó chịu với những cơn đau nhức.

+ Giai đoạn 4:  Các rễ thần kinh bị chèn ép lâu ngày nhanh chóng chuyển biến xấu đi. Đây là giai đoạn vô cùng nguy hiểm. Người bệnh sẽ phải chịu đựng những cơn đau dai dẳng do bệnh gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, tâm lý của bệnh nhân.

Nguyên nhân thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là bệnh lý tiến triển âm thầm và không phải bệnh nhân nào cũng dễ dàng phát hiện được các triệu chứng bệnh. Với căn bệnh này, việc xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp bệnh nhân tránh được các biến chứng phức tạp do bệnh gây ra như hội chứng chùm đuôi ngựa, hội chứng khập khễnh, bại liệt, teo cơ,… Dưới đây là một số nguyên nhân gây thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh cần biết.

• Tuổi tác cao: Theo thời gian, người cao tuổi sẽ có dấu hiệu bị lão hóa xương khớp. Đĩa đệm và các cơ quan có dấu hiệu bị suy yếu dần, chức năng xương khớp nhanh chóng bị hư tổn, tạo điều kiện để bệnh nhân dễ dàng mắc bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống lưng.
• Làm việc sai tư thế: Ngồi lâu một chỗ, làm việc với tư thế sai lệch sẽ nhanh chóng làm tăng áp lực lên vùng cột sống và khiến cho vòng sợi bao sơ bị nứt rách. Dần dần đĩa đệm bị thoát ra ngoài, tăng nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm cho người bệnh.
• Chấn thương, tai nạn: Hoạt động thể thao mạnh hoặc các chấn thương, tai nạn sẽ khiến cho đĩa đệm nhanh chóng bị rách. Lúc này, nhân nhầy sẽ thoát ra bên ngoài và gây ra triệu chứng đau đớn dữ dội cho người bệnh.
• Yếu tố di truyền: Trong gia đình, nếu cha mẹ mắc bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng thì nguy cơ con mắc phải căn bệnh này rất cao.
• Thừa cân, béo phì: Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến người bệnh bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.
• Mắc bệnh lý cột sống: Một số bệnh nhân có cấu trúc cột sống bất thường. Điều này làm gia tăng áp lực khi vận động. Dần dần người bệnh dễ bị thoát vị đĩa đệm vùng thắt lưng. Hệ quả của căn bệnh này sẽ khiến cho bệnh nhân bị cong vẹo, gù, thoái hóa cột sống,…

Chẩn đoán bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Với căn bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, người bệnh nên tiến hành thăm khám, điều trị bệnh sớm. Bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân áp dụng một số xét nghiệm để sớm phát hiện nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị thích hợp nhất. Dưới đây là một số yêu cầu bệnh nhân cần phải thực hiện khi chữa trị bệnh.

• Thăm khám lâm sàng: Căn cứ vào một số triệu chứng điển hình của bệnh như đau nhức, tê buốt, cứng khớp,… bác sĩ sẽ xác định bệnh tình của bệnh nhân.
• Chụp cộng hưởng từ MRI: Hình ảnh MRI ở các mô mềm xung quanh cột sống sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác vị trí và mức độ tổn thương của đĩa đệm vùng thắt lưng.
• Chụp X-quang: Cách làm này sẽ giúp xác định được mức độ thoát vị và hư hại của đĩa đệm. Hình ảnh X-quang còn giúp bác sĩ xác định được nguyên nhân mắc bệnh.
• Chụp bao rễ cản quang: Chất cản quang sẽ được đưa vào tủy sống và chụp lại bằng tia X. Kỹ thuật này được chỉ định khi bác sĩ nghi ngơ bệnh nhân bị hẹp cột sống.
• Kỹ thuật chẩn đoán khác: Ngoài những cách trên, tùy trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh chụp CT, đo điện cơ đồ để dễ dàng đánh giá được mức độ bị chèn ép cũng như trương lực của cơ bắp.

Hướng điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của bệnh nhân. Người bệnh nên sớm thăm khám và điều trị bệnh kịp thời. Tùy thuộc vào tình trạng mắc bệnh của bệnh nhân, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh phương pháp chữa trị thích hợp nhất. Dưới đây là một số cách chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng người bệnh nên biết để dễ dàng kiểm soát bệnh tốt nhất.

1. Sử dụng thuốc Tây

Nếu bệnh nhân bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng ở mức độ nhẹ, bao cơ đĩa đệm chưa bị nứt hoặc rách, người bệnh sẽ được bác sĩ kê đơn thuốc uống. Đây là cách giúp cải thiện cơn đau, giảm nhanh triệu chứng bị chèn ép dây thần kinh và sớm phục hồi chức năng vận động cho người bệnh. Tùy thuộc vào mức độ mắc bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc  điều trị phù hợp nhất.

Một số loại thuốc thường được chỉ định cho bệnh nhân như sau:

• Thuốc giảm đau và kháng viêm: Acetaminophen và NSAID (Ibuprofen, Meloxicam, Diclofenac, Piroxicam,…). Nhóm thuốc này giúp giảm cơn đau ở mức độ nhẹ và trung bình.
• Thuốc chống co cứng cơ: Carisoprodol, Methocarbamol, Chlorzoxazone, Metaxalone,…
• Vitamin B: Giúp giảm đau nhức do bệnh thoát vị đĩa đệm gây ra.
• Tiêm thuốc corticoid: Chỉ trường hợp cần thiết, bác sĩ mới chỉ định cho người bệnh sử dụng loại thuốc này. Đây là thuốc giúp giảm đau nhanh chóng nhưng có thể gây ra tình trạng loãng xương, suy tuyến thượng thận, tăng đường huyết,…

→ Lưu ý: Hầu hết những loại thuốc này đều gây hại cho dạ dày và có tác dụng phụ. Do đó, người bệnh không được lạm dụng mà phải thực hiện theo đúng các chỉ định cho bác sĩ chuyên khoa.

2. Phục hồi chức năng

Những bệnh nhân mắc bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể uống thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ và áp dụng các bài tập phục hồi chức năng để sớm kiểm soát các triệu chứng bệnh của mình. Dưới đây là một số phương pháp phục hồi chức năng cơ bản, bệnh nhân có thể tham khảo.

+ Bài tập vật lý trị liệu: Bài tập này sẽ giúp phục hồi chức năng của cột sống thắt lưng. Đồng thời điều chỉnh tư thế sai lệch, cải thiện cơ nâng vùng lưng. Nếu áp dụng thường xuyên sẽ giúp tăng cường hệ thống xương khớp và ngăn ngừa những cơn đau nhức do bệnh gây ra.

+ Mang đai lưng: Cách làm này sẽ giúp củng cố cấu trúc cột sống thắt lưng, giảm áp lực lên vùng đĩa đệm. Ngoài việc mang đai lưng, người bệnh cần phải tiến hành nghỉ ngơi để bệnh nhanh chóng được cải thiện.

+ Xoa bóp: Đây là phương pháp giúp giảm đau nhức, khó chịu ở vùng lưng cho người bệnh. Đồng thời thúc đẩy quá trình tuần hoàn máu, kích thích các cơ hoạt động, giảm chèn ép lên hệ thần kinh. Bệnh nhân nên massage, xoa bóp thường xuyên để giảm các triệu chứng đau đớn vùng thắt lưng.

+ Sử dụng nhiệt: Dây thần kinh sẽ giảm sự chèn ép do tác động của nhiệt. Lúc này, nhiệt sẽ giúp làm giãn không gian của cột sống, hạn chế áp lực lên đĩa đệm bị xơ hóa. Cách làm này còn giảm tình trạng châm chích, tê bì, đau nhức khó chịu ở người bệnh.

3. Phẫu thuật

Với trường hợp người bệnh đã áp dụng các cách điều trị nhưng cơn đau nhức do bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng vẫn không khỏi, bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định tiến hành phẫu thuật. Bên cạnh đó, người bệnh chỉ được phẫu thuật trong một số trường hợp sau đây.

• Cơn đau xuất hiện liên tục và không đáp ứng được thuốc điều trị
• Có biến chứng teo cơ, phù nề, hội chứng chùm đuôi ngựa
• Đĩa đệm bị rách bao xơ và nhân nhầy nhanh chóng bị thoát vị

Mục đích của việc phẫu thuật sẽ giúp loại bỏ được phần nhân nhầy đã bị thoát vị và tránh tình trạng chèn ép lên rễ thần kinh. Ngoài phương pháp mổ truyền thống, hiện nay có rất nhiều phương pháp phẫu thuật khác được áp dụng như nội soi, phẫu thuật qua ống banh, phẫu thuật vi phẫu,

4. Chữa thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng y học cổ truyền

Theo Y học cổ truyền (YHCT) thì gốc bệnh là do thận yếu không chủ được cốt tủy, can huyết hư không nuôi dưỡng được gân làm xương khớp, đĩa đệm bị thoái hóa mất nước, bao xơ dây chằng bị thoái hóa gây ra thoát vị đĩa đệm.

Vì vậy nguyên tắc điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm của YHCT là điều trị tận gốc, lưu thông khí huyết, hoạt huyết trừ ứ, đưa tà khí (phong, hàn, thấp, nhiệt) ra ngoài cơ thể. Đồng thời, bồi bổ can thận, lập lại trạng thái cân bằng của ngũ tạng giúp phục hồi các chức năng bình thường của đĩa đệm cột sống.

Để điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thành công, YHCT sử dụng kết hợp nhiều phương pháp trong một phác đồ điều trị:

• Bài thuốc uống bào chế từ thảo dược có tác dụng giải tỏa chèn ép đĩa đệm, nuôi dưỡng phục hồi, địa đệm.
• Kết hợp vật lý trị liệu cải thiện cơn đau, kích thích lưu thông máu, kích thích hệ cơ giãn nở giúp tăng cường sức khỏe xương khớp để bệnh nhân vận động linh hoạt.
• Thực hiện chế độ ăn uống, tập luyện khoa học giúp giảm áp lực đĩa đệm, rút ngắn thời gian điều trị chung.

Lối sống khi bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Khi bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, ngoài việc tiến hành chữa trị bệnh, bệnh nhân nên thay đổi lối sống và sinh hoạt hàng ngày để giúp bệnh nhanh chóng khỏi. Dưới đây là một số yêu cầu, bệnh nhân cần tuân thủ để dễ dàng cải thiện triệu chứng bệnh, giảm đau đớn, bảo tồn chức năng vận động cơ thể.

• Không được vận động quá mạnh hoặc mang vác vật nặng, làm việc quá sức
• Xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung cho cơ thể các dưỡng chất thiết yếu để tăng cường sức khỏe, giúp bệnh phục hồi sớm hơn
• Lựa chọn những bộ môn thể thao phù hợp. Bơi lội là bộ môn có tác dụng kéo giãn cột sống và hỗ trợ điều trị bệnh rất tốt. Mỗi ngày, người bệnh có thể luyện tập 15 – 20 phút để giúp giảm nhanh cơn đau do bệnh gây ra.
• Không nên căng thẳng, lo lắng quá mức gây ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh
• Kiểm soát cân nặng, tránh tình trạng thừa cân, béo phì
• Sắp xếp thời gian nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày
• Uống đủ 2 lít nước/ngày, bổ sung thêm nước ép trái cây cho cơ thể
• Tuân thủ đúng các chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Nếu áp dụng các cách chữa thoát vị đĩa đệm tại nhà, người bệnh cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện.
• Tuyệt đối không được tự ý mua thuốc uống khi không được bác sĩ yêu cầu
• Thông báo cho bác sĩ được biết nếu cơ thể có những dấu hiệu bất thường xảy ra

Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về căn bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Với căn bệnh này, bệnh nhân nên sớm điều trị và có những biện pháp kiểm soát, tránh bệnh tái phát trở lại. Bên cạnh đó, người bệnh nên lựa chọn địa chỉ thăm khám uy tín, chất lượng để đảm bao an toàn cho cơ thể.