Tràn dịch khớp gối: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Tràn dịch khớp gối là tình trạng tổn thương ở hệ vận động không chỉ gây đau đớn, ảnh hưởng đến khả năng vận động mà còn có nguy cơ dẫn đến tàn phế, bại liệt nếu không được điều trị kịp thời. Đây là bệnh lý xảy ra phổ biến ở đối tượng trên 30 tuổi kèm theo những nguyên nhân và triệu chứng khác nhau được đề cập trong bài viết dưới đây.

Tràn dịch khớp gối là gì?

Khớp gối là một trong những bộ phận đóng vai trò quan trọng trong việc nâng đỡ bộ phận cơ thể. Trong đó, dịch khớp gối giữ nhiệm vụ bôi trơn, giảm ma sát giữa hai đầu xương và nuôi dưỡng sụn khớp nhằm giúp cho cơ thể được di chuyển linh hoạt hơn.

Bệnh tràn dịch khớp xảy ra khi khớp gặp phải vấn đề bất thường, chất dịch ở vùng khớp gối tăng lên bất thường và dư thừa dẫn tới sự tích tụ bên trong ổ khớp và được gọi là tràn dịch khớp gối. Hiện tượng này khiến cho vùng khớp gối bị sưng, đau, phù nề, gây khó chịu và làm giảm chức năng vận động.

Nguyên nhân gây tràn dịch khớp gối

Các chuyên gia cho rằng, có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới tràn dịch khớp gối. Trong đó, nguyên nhân điển hình chung nhất thường gặp ở người bệnh thường là:

• Do tuổi tác: Con người ở độ tuổi càng cao thì càng dễ mắc các bệnh về xương khớp. Khi đó, các khớp sẽ bắt đầu bị lão hóa, mất đi sự dẻo dai và làm chậm quá trình tái sản sinh các tế bào mới. Vùng xương khớp sẽ dễ mắc phải các vấn đề như khô khớp, cứng khớp hoặc các tổn thương tương tự ở khớp, trong đó có khớp gối.
• Do chấn thương: Những tác động đột ngột từ bên ngoài như chơi thể thao quá sức, hoạt động sai tư thế hoặc tai nạn lao động sẽ gây tổn thương ở vùng sụn khớp, giãn, đứt dây chằng chéo trước hoặc chéo sau, rách sụn chêm hay gãy xương,… Là một trong những nguyên nhân chính gây tràn dịch khớp gối.
• Do bệnh lý: Một số bệnh mãn tính về khớp như viêm khớp dạng thấp, nhiễm trùng khớp, gout, thoái hóa khớp, nang bao hoạt dịch khớp, viêm bao hoạt dịch khớp hoặc các bệnh rối loạn về tình trạng đông máu,… cũng là một trong những nguyên nhân điển hình gây tràn dịch khớp gối.
• Do nhiễm khuẩn: Tràn dịch khớp gối cũng có thể là hệ quả bị ảnh hưởng bởi tình trạng nhiễm khuẩn từ các loại vi nấm, virus, vi khuẩn lao, Mycoplasma,…
• Do thừa cân, béo phì: Nếu trọng lượng cơ thể tăng quá mức sẽ gây áp lực lên khớp gối và trong thời gian dài khiến cho các thành phần của khớp bị tổn thương dẫn đến tràn dịch bên trong khớp gối.
• Do lao động nặng: Tràn dịch khớp gối là bệnh lý dễ xảy ra ở những người làm các công việc nặng nhọc như công nhân, nông dân, người lao động do họ phải thường xuyên bê vác các vật nặng hoặc đi lại quá nhiều.

Triệu chứng của tràn dịch khớp gối

Người bị tràn dịch khớp gối sẽ có những dấu hiệu và các triệu chứng như sau:

• Đau nhức khớp gối: Người bệnh sẽ có cảm giác đau nhức và nặng nề tại khớp gối. Các cơn đau thường xuất hiện một cách bất chợt khoảng vài chục phút rồi biến mất hoặc có khi kéo dài vài giờ và thậm chí là vài ngày.
• Sưng khớp gối: Tràn dịch khớp gối khiến cho dịch khớp sản sinh nhiều gây tổn thương ở khớp gối dẫn tới hiện tượng sưng phồng lên, phù nề và nóng đỏ. Người bệnh có thể dễ dàng phát hiện bằng cách so sánh với chân còn lại.
• Khớp gối nổi mẩn đỏ: Tình trạng này sẽ xuất hiện khi lượng dịch khớp tăng quá mức, thế nhưng không phải bệnh nhân nào cũng gặp phải hiện tượng này.
• Vận động khó khăn: Bệnh nhân tràn dịch khớp gối thường gặp khó khăn trong việc gập gối, duỗi thẳng, đi lại và vận động.
• Triệu chứng khác: Người bệnh có thể gặp phải một số dấu hiệu đi kèm như tê chân, dị cảm, chân bị mất cảm giác, cứng khớp,…

Đối tượng có nguy cơ mắc bệnh tràn dịch khớp gối

Tràn dịch khớp gối là bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi và trong những năm gần đây bệnh có xu hướng trẻ hóa về độ tuổi mắc bệnh. Dưới đây là nhóm đối tượng có nguy cơ bị tràn dịch khớp gối:

• Người thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể càng lớn thì áp lực đè lên khớp gối ngày càng nhiều. Về lâu dài sẽ khiến cho khớp gối bị tổn thương và dẫn tới tràn dịch.
• Lao động nặng: Người thường xuyên làm các công việc nặng nhọc, khuân vác, đi lại quá nhiều cũng có nguy cơ bị tràn dịch khớp gối.
• Chơi thể thao: Người thường xuyên chơi các môn thể thao như quyền anh, bóng rổ, tennis, điền kinh, bóng đá,… rất dễ khiến cho đầu gối bị tổn thương.

Chẩn đoán tràn dịch khớp gối

Ngay khi phát hiện có những triệu chứng trên thì người bệnh cần đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Khi đó, người bệnh sẽ được chỉ định thực hiện các chẩn đoán như sau:

• Chọc hút dịch khớp: Đây là phương pháp giúp bác sĩ kiểm tra và biết chính xác mức độ tràn dịch để tìm ra nguyên nhân gây bệnh. Cách này được thực hiện bằng cách chèn một cây kim dài và mỏng vào trong khớp gối đang bị sưng để hút một chất lỏng ra.
• Siêu âm: Kết quả siêu âm sẽ giúp cho bác sĩ có thể xác định được nguyên nhân gây tràn dịch khớp gối là do viêm khớp hay do viêm dây chằng.
• Chụp CT (cắt lớp vi tính): Bác sĩ sẽ chỉ định chụp CT nếu nghi ngờ khớp bị sưng viêm do hoại tử vô mạch hoặc u xương ác tính.
• Chụp X-quang: Đây là chẩn đoán đơn giản và tốt nhất để xác định các tổn thương gây ra tình trạng tràn dịch như trật khớp, thoái hóa khớp hay u xương.
• Chụp cộng hưởng MRI: Đây là cách kiểm tra hình ảnh nhạy cảm và chi tiết nhất về những bất thường ở xương khớp để xác định người bệnh có bị tổn thương gân, dây chằng và các mô sụn hay không.

Các phương pháp điều trị tràn dịch khớp gối

Thông qua các chẩn đoán lâm sàng và cận hình ảnh, các bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân áp dụng các phương pháp điều trị như sau:

1. Sử dụng thuốc

Bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối ở mức độ không quá nghiêm trọng thì sẽ được bác sĩ kê toa chỉ định sử dụng một số loại thuốc điều trị gồm có:

• Thuốc giảm đau: Ibuprofen, Tylenol,… là các loại thuốc giảm đau được dùng để kiểm soát cơn đau và sưng đầu gối.
• Thuốc kháng sinh: Thuốc được chỉ định sử dụng trong trường hợp nhiễm trùng là nguyên nhân chính của sự tích tụ chất lỏng gây tràn dịch khớp gối. Thuốc kháng sinh có tác dụng ngăn chặn tình trạng sưng viêm, nhiễm trùng,…
• Corticosteroids: Đây là thuốc được tiêm trực tiếp vào khớp gối để giảm viêm và giảm áp lực tạm thời lên khớp gối.

2. Can thiệp ngoại khoa

Đối với bệnh nhân bị tràn dịch khớp gối nghiêm trọng có nguy cơ dẫn tới các biến chứng nặng nề như teo cơ, dính khớp, bại liệt,… sẽ được bác sĩ chỉ định áp dụng phương pháp can thiệp ngoại khoa nhằm giúp khắc phục tình trạng tràn dịch khớp gối:

• Điều trị xâm lấn: Bác sĩ sẽ thực hiện chọc hút bớt chất dịch ra bên ngoài và tiêm steroid để giảm sưng. Tuy nhiên, sau một thời gian ngắn khi thực hiện phương pháp này thì dịch khớp sẽ sớm xuất hiện trở lại.
• Phẫu thuật nội soi khớp: Đây là phương pháp cho phép bác sĩ xem xét kỹ cấu trúc bên trong của khớp gối để có thể sửa chữa vị trí khớp đang gặp vấn đề để phục hồi những tổn thương ở sụn khớp, giúp khắc phục tình trạng tràn dịch khớp.
• Thay khớp: Các bác sĩ sẽ tiến hành thay khớp gối nhân tạo cho bệnh nhân. Phương pháp này được áp dụng khi khớp đầu gối bị hư hỏng không thể sửa chữa và trọng lượng cơ thể chèn xuống khiến cho khớp trở nên đau đớn và không thể chống đỡ nổi nữa.

3. Vật lý trị liệu

Theo các bác sĩ chuyên khoa xương khớp, vật lý trị liệu là phương pháp giúp điều trị tràn dịch khớp gối mang lại hiệu quả, giúp làm giảm các triệu chứng của bệnh và phục hồi chức năng của khớp gối. Các phương pháp vật lý trị liệu phù hợp cho người bệnh gồm có:

• Sóng xung kích Shockwave: Đây là loại sóng mang năng lượng cao, sẽ tác động vào các điểm đau, giúp thúc đẩy quá trình liền mô, tái tạo gân, cơ và các mô mềm ở bên trong khớp gối giúp làm giảm các triệu chứng sưng, đau rõ rệt qua mỗi liệu trình điều trị.
• Tia laser cường độ cao thế hệ IV: Loại tia này có khả năng kích thích sâu đến các mô xương, giúp tái tạo tế bào và chữa đau hữu hiệu. Đồng thời, phương pháp này còn giúp tăng cường tuần hoàn máu và oxy nuôi dưỡng sụn khớp.
• Bài tập trị liệu: Mỗi bài tập sẽ được thiết kế riêng phù hợp cho từng bệnh nhân với mục đích tăng cường hệ cơ ở vùng đầu gối và cải thiện khả năng vận động khớp gối.

4. Điều trị tràn dịch khớp gối theo Y học cổ truyền

Bên cạnh điều trị tràn dịch khớp gối bằng phương pháp Tây y, người bệnh cũng có thể làm thuyên giảm các triệu chứng của bệnh bằng các liệu pháp Đông y như sau:

• Châm cứu: Đây là liệu pháp tác động vào huyệt giúp thông kinh hoạt lạc, cân bằng âm dưỡng và giúp tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
• Bấm huyệt, xoa bóp: Các huyệt thường được tác động để điều trị dịch khớp gồm có huyệt Túc tam lý, huyệt Âm lăng tuyền, huyệt Thừa Sơn,… giúp lưu thông khí huyết, giảm đau kháng viêm và tăng cường sức khỏe.

Tràn dịch khớp gối nên ăn gì và kiêng gì?

Để hỗ trợ việc điều trị tràn dịch khớp gối hiệu quả, người bệnh cần phải thay đổi chế độ ăn uống theo sự chỉ định của bác sĩ như sau:

Tràn dịch khớp gối nên ăn gì?

• Bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi có trong các loại sữa, hải sản, yến mạch và xương,…
• Bổ sung Omega-3 có trong các loại cá hồi, cá ngừ, cá thu,… giúp giảm đau và chống sưng viêm hiệu quả.
• Tăng cường các loại trái cây có chứa nhiều vitamin C như cam, nho, quýt, bưởi, kiwi,… giúp tăng cường sức đề kháng, làm chậm quá trình oxy hóa xảy ra.
• Bổ sung các loại rau củ như bí đao, bí ngô, bông cải xanh,… để tăng cường viatmin D, canxi, sắt và axit folic giúp hỗ trợ điều trị tràn dịch khớp gối.

Tràn dịch khớp gối nên kiêng gì?

• Hạn chế ăn các loại thực phẩm có chứa chất béo bão hòa như thịt đỏ, thịt gia cầm, đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ,…
• Các thực phẩm có chứa nhiều bột tinh luyện bao gồm bánh mì, bánh quy,…
• Không sử dụng các chất kích thích có trong thuốc lá, cà phê, rượu, bia, nước ngọt,…
• Kiêng các nhóm thức ăn cay nóng như ớt, tiêu, mù tạt để tránh làm gia tăng tình trạng sưng nóng và viêm nhiễm khớp gối.
• Kiêng sử dụng các thực phẩm làm từ nếp như ngô, xôi. bánh tẻ, cơm nếp,… vì các thành phần có trong nếp sẽ kích thích hiện tượng sưng viêm trở nên tồi tệ hơn.

Phòng ngừa bệnh tràn dịch khớp gối

Để phòng ngừa căn bệnh tràn dịch khớp gối xảy ra, bạn cần lưu ý:

• Lao động vừa sức, hạn chế làm việc nặng và các chuyển động dột ngột như đứng lên, ngồi xuống,… gây tổn thương khớp gối.
• Tránh thừa cân, béo phì để hạn chế làm tăng áp lực lên khớp gối dễ bị tổn thương.
• Thiết lập chế độ ăn uống khoa học, nên bổ sung nhiều rau và chất xơ, hạn chế ăn các loại thực phẩm giàu đạm, chất béo.
• Đối với những người phải ngồi lâu để làm việc thì nên đứng dậy đi lại và thư giãn khoảng 10 phút giúp hạn chế tổn thương ở đầu gối.
• Thường xuyên tập thể dục thể thao như đạp xe, đi bộ, bơi lội,… không chỉ giúp làm tăng quá trình lưu thông máu, nuôi dưỡng khớp gối khỏe mạnh mà còn duy trì được cân nặng vừa phải, bảo vệ khớp gối trước nguy cơ bị thoái hóa sớm.

Nhìn chung, bệnh tràn dịch khớp gối không phải là căn bệnh khó chữa nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Tìm hiểu nguyên nhân và nhận biết các triệu chứng của bệnh sẽ giúp bạn phòng ngừa được các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Do đó, nếu nghi ngờ mắc bệnh thì hãy chủ động đi thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.