Mụn thịt là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu, cách điều trị

Mụn thịt mặc dù lành tính và không gây viêm hay ngứa nhưng ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ của làn da. Do đó cần có biện pháp can thiệp xử lý đúng đắn để loại bỏ mụn. Từ đó giúp cho việc chăm sóc và làm đẹp da trở nên dễ dàng hơn.

Mụn thịt là gì? Các vị trí thường thấy

Mụn thịt là những nốt u nang nhỏ có chứa keratin của ống tuyến mồ hôi eccrine. Đây là loại u nang lành tính, có xu hướng mọc thành từng đám tại một số vùng da nhất định. Một số ít mụn thịt được hình thành tại đáy nang ông hay tuyến mồ hôi.

Các nốt mụn này thường có màu trắng hay màu da với kích thước rất nhỏ, dao động trong khoảng 1 – 3mm. Khi sờ vào có cảm giác hơi cứng, sần sùi không viêm, không ngứa và không đau. Một số trường hợp nốt mụn có thể chuyển qua màu đen khi bị xoăn lại. Nguyên nhân là do thiếu lưu lượng máu.

Thực tế cho thấy, mụn thịt có thể được tìm thấy trên da của mọi người ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên phổ biến nhất vẫn là ở trẻ sơ sinh.

Mặc dù không gây nguy hiểm nhưng tình trạng mụn này có thể khiến làn da xấu đi, ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ. Đặc biệt nếu mụn xuất hiện ở người lớn thì chúng còn khiến da bị nhăn nheo, kém sắc và lão hóa nhanh hơn do cấu trúc da bị tổn thương.

Các vị trí xuất hiện

Đặc điểm của mụn thịt là thường có xu hướng mọc đối xứng nhau. Chúng thường xuất hiện ở một số vị trí sau đây:

• Quanh mắt: Mí mắt, đuôi mắt và bọng mắt là các vị trí mụn xuất hiện phổ biến nhất. Mụn mọc quanh mắt chiếm tới 50% các trường hợp. Tuy nhiên vùng da mắt rất mỏng nên cần đặc biệt thận trọng trong việc điều trị.
• Cổ: Mụn có xu hướng mọc thành từng đám quanh cổ. Loại mụn ở vùng cổ khá phổ biến, chiếm khoảng 15% các trường hợp.
• Mông: Đây cũng là vị trí ưa thích của mụn thịt, chiếm khoảng 20% trường hợp. Nguyên nhân thường do da mông nhạy cảm, mặc quần chật hay vệ sinh không sạch sẽ.
• Nách: So với các vị trí trên thì mụn thịt ít xuất hiện ở nách hơn, chỉ chiếm khoảng 5%. Mụn mọc ở nách thường do mồ hôi quá nhiều, bí bách hay mặc áo sát nách gây cọ xát. Ngoài ra, thường xuyên sử dụng lăn nách cũng có thể là yếu tố liên quan.
• Các vị trí khác: Ngoài các vị trí phổ biến nêu trên thì mụn thịt có thể xuất hiện ở một số vị trí khác. Ví dụ như gò má, trán, ngực, bụng, cơ quan sinh dục… chiếm khoảng 10%.

Nguyên nhân gây mụn thịt

Thông qua kết quả của nhiều nghiên cứu, các chuyên gia cho biết, nguyên nhân gây mụn thịt ở trẻ sơ sinh khác với trẻ lớn hơn và người lớn. Cụ thể như sau:

1. Ở trẻ sơ sinh

Cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra mụn thịt ở trẻ sơ sinh vẫn chưa được xác định rõ. Tình trạng này thường dễ bị nhầm lẫn với mụn trứng cá ở em bé, được kích hoạt từ nội tiết tố của người mẹ.

Khác với mụn trứng cá, mụn thịt không gây viêm hay sưng tấy. Trẻ sơ sinh có các u nang nhỏ dạng này thường được sinh ra với nó. Trong khi đó, mụn thường không xuất hiện cho tới sau 2 – 4 tuần sau khi sinh.

2. Ở trẻ lớn hơn và người lớn

Ở trẻ lớn hơn và người lớn, mụn thịt thường có liên quan tới một số loại tổn thương trên da. Có thể bao gồm:

• Phồng rộp do một tình trạng về da. Chẳng hạn như viêm da tróc vảy, bệnh pemphigoid cicatricial hay bệnh rối loạn chuyển hóa porphyrin.
• Vết thương phồng rộp.
• Bị bỏng.
• Tác hại của ánh nắng mặt trời lâu dài.
• Sử dụng dâu dài các loại kem bôi có chứa steroid.
• Quy trình tái tạo bề mặt da.

Ngoài ra, mụn thịt cũng có thể hình thành do một số yếu tố khác. Bao gồm:

• Rối loạn sản sinh collagen trong cơ thể kết hợp với tình trạng mất cân bằng tuyến mồ hôi.
• Làn da nhạy cảm và cơ địa yếu.
• Rối loạn hormone ở tuổi dậy thì, phụ nữ mang thai hay những người thường xuyên dùng thuốc ảnh hưởng tới nội tiết tố.
• Người da dầu, tuyến mồ hôi và bã nhờn hoạt động mạnh.
• Da mất đi khả năng tự đào thải tế bào chết.
• Chế độ ăn uống và sinh hoạt không phù hợp.
• Stress và căng thẳng kéo dài.
• Những người thừa cân, béo phì hay mắc bệnh tiểu đường.

Các loại mụn thịt thường gặp và dấu hiệu nhận biết

Mụn thịt được phân loại dựa trên độ tuổi mà mụn xuất hiện hay nguyên nhân khiến cho nó phát triển. Những loại này cũng có thể thuộc loại chính hay phụ.

Mụn thịt nguyên phát được hình thành trực tiếp từ chất sừng. Những khối u nang này thường được tìm thấy ở trên khuôn mặt của trẻ sơ sinh hay người lớn.

Còn mụn thịt thứ cấp thì kiểu dạng cũng tương tự nhưng chúng có xu hướng phát triển sau khi có các yếu tố làm tắc nghẽn ống dẫn trên bề mặt da. Điển hình như sau chấn thương, bỏng hay phồng rộp.

Các loại mụn thịt thường gặp bao gồm:

Mụn thịt ở trẻ sơ sinh:

Mụn thịt xuất hiện ở trẻ sơ sinh được gọi là dạng mụn nguyên phát. Nó phát triển ở làn da của trẻ sơ sinh và có xu hướng hết trong vài tuần. Các u nang thường được tìm thấy ở trên da mặt, da đầu và các vùng da ở thân trên. Theo khảo sát của Bệnh viện Nhi đồng Seattle thì hiện trạng mụn này ảnh hưởng tới khoảng 40% trẻ sơ sinh.

Mụn thịt nguyên phát ở trẻ lớn và người lớn:

Các khối u nang thường được tìm thấy xung quanh vùng mí mắt, trán hay trên cơ quan sinh dục. Tình trạng mụn này có thể biến mất trong vài tuần. Tuy nhiên một số trường hợp mụn có thể kéo dài trong vài tháng.

Mụn thịt ở trẻ vị thành niên:

Các rối loạn di truyền hiếm gặp có thể ảnh hưởng đến da và dẫn tới hình thành mụn thịt ở trẻ vị thành niên. Các rối loạn được đề cập có thể bao gồm:

• Hội chứng ung thư biểu mô tế bào đáy Nevoid (NBCCS): Tình trạng này có thể dẫn tới ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC).
• Pachyonychia bẩm sinh: Tình trạng này có thể là nguyên nhân gây móng tay dài hay có hình dạng bất thường.
• Hội chứng Gardner: Rối loạn di truyền hiếm gặp này có thể dẫn tới ung thư ruột kết theo thời gian.
• Hội chứng Bazex-Dupré-Christol: Đây là hội chứng gây ảnh hướng tới sự phát triển của tóc và khả năng tiết mồ hôi.

Mụn thịt dạng mảng:

Tình trạng này thường liên quan tới các rối loạn da do di truyền hay tự miễn dịch. Chẳng hạn như liken phẳng hoặc lupus đĩa đệm. Mảng bám có thể ảnh hưởng tới vùng mí mắt, má, hàm hay tai.

Các u nang có thẻ có kích thước lên tới vài cm. Nó chủ yếu xuất hiện ở phụ nữ trung niên. Tuy nhiên trong nhiều trường hợp có thể xảy ra ở người lớn hay trẻ em ở mọi lứa tuổi và giới tính.

Mụn thịt do chấn thương:

Những u nang này thường xuất hiện ở những vị trí da đã từng bị thương. Ví dụ như bị bỏng nặng hay phát ban. Các khối u nang có thể bị kích ứng, khiến chúng có màu đỏ dọc theo mép và màu trắng ở phần trung tâm.

Mụn thịt liên quan tới thuốc hay sản phẩm:

Việc sử dụng kem chứa steroid có thể dẫn tới mụn thịt trên vùng da được bôi kem. Tuy nhiên, đây là tác dụng phụ rất hiếm khi xảy ra.

Một số thành phần trong các sản phẩm trang điểm và chăm sóc da có thể cũng gây ra mụn thịt ở một số người. Nếu bạn có làn da dễ bị mụn thì cần tránh các thành phần như parafin lỏng, dầu parafin, paraffinum liquidum…Đây là các loại dầu khoáng có thể gây ra mụn thịt. Ngoài ra, thành phần lanolin cũng có thể làm tăng sự hình thành loại mụn này.

Các điều trị mụn thịt hiệu quả hiện nay

Không giống như mụn mủ, mụn thịt không phải là mụn trứng cá mà là một khối u nang rất nhỏ. Cục nhỏ màu trắng hay màu da bên trong loại mụn này rất cứng. Nó được tạo thành từ một tổ hợp các tế bào da chết đã sừng hóa và bị mắc kẹt dưới bề mặt da.

Thực tế cho thấy, việc cố gắng hết sức để nặn mụn thịt sẽ không mang lại bất cứ hiệu quả nào. Do mụn thịt hình thành dưới 1 lớp da mỏng chứ không phải trong lỗ chân lông. Vì vậy, trên bề mặt sẽ không có lỗ lổng để nhân mụn có thể thoát ra bên ngoài.

Mụn thịt có thể được điều trị theo nhiều cách khác nhau. Dưới đây là một số cách được áp dụng phổ biến:

1. Giải pháp tại nhà

Trong nhiều trường hợp, mụn thịt có thể từ từ biến mất trong vài ba tháng mà không cần can thiệp điều trị. Tuy nhiên nếu muốn xúc tiến quá trình loại bỏ mụn thì một số giải pháp tại nhà có thể giúp ích. Điều trị tại nhà thường bao gồm:

– Phương pháp dân gian:

Đây là giải pháp an toàn, lành tính được rất nhiều người tin tưởng lựa chọn. Đặc biệt là với những người bận rộn do các giải pháp dân gian có thể chủ động thực hiện tại nhà.

Bạn có thể sử dụng các loại thảo dược để nấu nước xông hơi giúp mở rộng lỗ chân lông. Sả, tía tô, vỏ bưởi, bạc hà là các thảo dược được dùng phổ biến. Ngoài ra, bạn cũng có thể ngồi trong phòng tắm và tắm bằng vòi sen nước nóng.

Nếu mụn thịt xuất hiện ở vùng mặt, bạn có thể sử dụng một số loại mặt nạ tự nhiên để đắp mặt. Các loại mặt nạ được dùng phổ biến bao gồm:

• Giấm táo kết hợp bột ngô
• Hỗn hợp nha đam, nghệ và dầu oliu
• Hỗn hợp mật ong và dầu dừa
• Mặt nạ bột trà xanh

Điều trị mụn thịt bằng các mẹo dân gian thường không tốn kém và dễ thực hiện. Đặc biệt là sử dụng các nguyên liệu tự nhiên nên rất an toàn cho sức khỏe làn da. Tuy nhiên cần kiên trì mới nhận được kết quả tốt do các mẹo chữa này thường cho tác dụng chậm.

– Sử dụng sản phẩm tẩy tế bào chết OTC:

Thay vì cố gắng nặn mụn thì bạn nên lưu tâm đến việc sử dụng các sản phẩm acid salicylic không kê đơn (OTC) hay acid glycolic. Các sản phẩm này có tác dụng rất tốt trong việc tẩy tế bào chết cho da.

Nếu bạn chỉ có một vài nốt mụn thịt thì sản phẩm tẩy tế bào chết OTC có thể là tất cả những gì bạn tìm kiếm để đạt được hiệu quả loại bỏ mụn. Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên làm quen và sử dụng chúng trong thời gian dài. Bởi dạng mụn này rất cứng đầu, đôi khi mất nhiều tháng để nhận thấy cải thiện.

2. Điều trị y tế

Trường hợp bạn có nhiều mụn thịt hay chúng đã tồn tại trong thời gian dài ngày, khi đã điều trị tại nhà hoặc chúng ở những vị trí khó điều trị thì tốt nhất nên tìm đến bác sĩ da liễu. Lúc này việc điều trị y tế là thật sự cần thiết để loại bỏ mụn và giúp da lấy lại trạng thái khỏe đẹp ban đầu.

Các phương pháp điều trị y tế phổ biến cho mụn thịt bao gồm:

– Tiểu phẫu mụn thịt:

Đây là phương pháp được áp dụng tương đối phổ biến trong điều trị mụn thịt. Đặc biệt là với những nốt mụn lớn và tồn tại dai dẳng. Tiểu phẫu tức là sử dụng các dụng cụ y tế như dao, kéo, nhíp… để cắt bỏ nốt mụn.

Trước khi thực hiện, bác sĩ thường sử dụng thuốc gây tê để xử lý sơ qua các đốm mụn. Ưu điểm của phương pháp này là rất dễ thực hiện và chi phí hợp lý. Tuy nhiên lại có nhược điểm là nguy cơ để lại sẹo rất lớn.

– Đốt mụn thịt bằng Laser:

Đây là phương pháp sử dụng các tia laser để đốt mụn thịt. Công nghệ Laser hiện đang rất được ưa chuộng. Bởi ngoài mang lại hiệu quả cao thì thời gian thực hiện nhanh và ít nguy cơ tái phát.

Tuy nhiên, phương pháp này cần thực hiện bởi các bác sĩ hay kỹ thuật viên có tay nghề cao. Việc thực hiện ở những địa chỉ không đảm bảo chất lượng có thể gây tổn thương các vùng lân cận hay gây ra các vết sẹo trắng đốm.

– Sử dụng thuốc:

Dùng thuốc để trị mụn thịt là giải pháp được rất nhiều bác sĩ chỉ định trong các trường hợp cần thiết. Thông thường các loại thuốc bôi có chứa retinoid, atropin… sẽ được dùng phổ biến.

Nhất là các thuốc bôi có chứa retinoid có tác dụng tẩy tế bào chết rất hiệu quả. Khi các tế bào da chết bong ra nhanh hơn thì sẽ giúp ngăn chặn các chất sừng bị mắc kẹt bên dưới da.

Hơn nữa, retinoid tại chỗ còn giúp nới lỏng chất sừng bên trong nhân mụn thịt hiện có. Đồng thời khiến chúng nổi lên trên bề mặt để có thể biến mất dễ dàng hơn.

Biện pháp ngăn ngừa mụn thịt

Việc ngăn ngừa sự xuất hiện của mụn thịt thường dễ dàng hơn nhiều so với việc loại bỏ hay điều trị nó. Dưới đây là một số cách hiệu quá giúp ngăn ngừa loại mụn này:

• Tẩy da chết nhẹ nhàng thường xuyên, khoảng 1 – 2 lần mỗi tuần.
• Tránh tiếp xúc quá nhiều với ánh nắng mặt trời. Việc dùng kem chống nắng là cần thiết nhưng không nên sử dụng sản phẩm này quá nhiều.
• Giảm ăn các thực phẩm quá mặn, nhiều đường, cay hay chứa nhiều cholesterol.
• Giữ cho thân thể luôn sạch sẽ bằng cách tắm và vệ sinh da mặt thường xuyên, đúng cách.
• Dùng các loại sữa rửa mặt dịu nhẹ và sạch sâu để có thể làm sạch da mặt mỗi ngày.
• Không sử dụng quá nhiều các sản phẩm dưỡng da hay trang điểm trên mặt.
• Tránh sử dụng các sản phẩm có gốc dầu hay bất cứ thứ gì có độ đặc sệt.
• Thường xuyên cung cấp cho làn da một lượng ánh nắng vừa phải vào sáng sớm.
• Đừng bao giờ cố gắng nhổ mụn thịt bằng cách chích hay chọc vào chúng.

Mụn thịt mặc dù là nỗi lo lắng của không ít chị em nhưng hoàn toàn có thể điều trị được. Nếu các giải pháp tại nhà không mang lại kết quả như ý hãy sớm tìm đến sự giúp đỡ của bác sĩ da liễu. Chỉ khi các nốt mụn được loại bỏ thì làn da mới được chăm sóc và làm đẹp dễ dàng.