Các loại thuốc điều trị thoái hóa khớp gối phổ biến nhất

Thuốc điều trị thoái hóa khớp gối được sử dụng nhằm cải thiện cơn đau, chống viêm và nâng cao chất lượng cuộc sống. Ngoài ra, một số loại thuốc còn có hiệu quả tái tạo mô sụn, ổn định hoạt động của ổ khớp và làm chậm quá trình thoái hóa.

8 Loại thuốc điều trị thoái hóa khớp gối phổ biến

Thoái hóa khớp gối là một trong những dạng viêm khớp mãn tính thường gặp nhất. Bệnh xảy ra khi mô sụn bị ăn mòn, xơ hóa và biến đổi bề mặt khiến ổ khớp mất ổn định, khó khăn và đau nhức khi vận động.

Hiện nay, lựa chọn ưu tiên trong điều trị thoái hóa khớp là sử dụng thuốc bôi, thuốc uống và thuốc tiêm. Mục đích của phương pháp này là cải thiện cơn đau, tăng khả năng chuyển động của khớp và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Thoái hóa là hệ quả do quá trình lão hóa kết hợp với một số yếu tố cộng hưởng (thừa cân – béo phì, chế độ ăn uống, sinh hoạt, lao động,…). Tổn thương mô sụn do thoái hóa tiến triển dần theo thời gian và không thể điều trị hoàn toàn. Chính vì vậy bên cạnh thuốc làm giảm triệu chứng, bác sĩ thường chỉ định phối hợp với một số loại thuốc có tác dụng tái tạo mô sụn và phục hồi cấu trúc xương khớp nhằm làm chậm quá trình thoái hóa.

Dưới đây là một số loại thuốc điều trị thoái hóa khớp được sử dụng phổ biến, bao gồm:

1. Thuốc giảm đau Paracetamol

Paracetamol là thuốc giảm đau không kê toa được sử dụng phổ biến trong điều trị các bệnh lý xương khớp. Thuốc có tác dụng hạ sốt và cải thiện cơn đau có mức độ nhẹ đến trung bình. Paracetamol hoạt động bằng cách ức chế cyclooxygenase ở hệ thần kinh trung ương, từ đó làm giảm chất trung gian gây đau prostaglandin.

Loại thuốc này tương đối an toàn, có thể sử dụng cho người cao tuổi và người mắc các bệnh lý nền. Tuy nhiên, Paracetamol chống chỉ định với người bị suy gan nặng, thiếu máu nhiều lần và người thiết hụt men G6PD. Trong thời gian sử dụng thuốc, cần hạn chế dùng rượu bia vì các thức uống chứa cồn có thể làm tăng độc tính của thuốc đối với gan.

2. Thuốc chống viêm không steroid (thuốc uống + thuốc bôi)

Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) được sử dụng khi Paracetamol không đem lại hiệu quả. Khác với Paracetamol, NSAID không chỉ có tác dụng giảm đau mà còn có hiệu quả chống viêm.

NSAID hoạt động bằng cách ức chế enzyme cyclooxygenase, từ đó làm giảm khả năng sinh tổng hợp prostaglandin. Ngoài ra, thuốc còn có khả năng ức chế tổng hợp PGF2 nhằm giảm khả năng cảm thụ các tín hiệu gây đau (serotonin và histamine) của các dây thần kinh.

Tuy nhiên do tác dụng ức chế cyclooxygenase mạnh nên loại thuốc này có thể gây viêm loét dạ dày – tá tràng, xuất huyết tiêu hóa, rối loạn đông máu, ù tai, suy giảm chức năng gan. Ngoài ra, dùng NSAID trong thời gian dài còn gây suy tủy, giảm bạch cầu hạt, suy thận, viêm thận kẽ cấp,…

Hiện nay, bác sĩ thường ưu tiên sử dụng thuốc chống viêm không steroid (NSAID) dạng bôi như Voltaren gel để hạn chế tác dụng phụ lên dạ dày, gan, thận và tuần hoàn máu. Thuốc dạng bôi được sử dụng lên vùng da bao quanh khớp bị thoái hóa từ 2 – 3 lần/ ngày. Tuy nhiên loại thuốc chỉ được dùng khi vùng da này không có vết thương hở và lở loét.

Các loại thuốc chống viêm không steroid dạng uống được sử dụng phổ biến trong điều trị thoái hóa khớp gối bao gồm Ibuprofen, Diclofenac, Naproxen, Meloxicam, Piroxicam,… Tuy nhiên, không sử dụng nhóm thuốc này cho phụ nữ mang thai, người bị suy gan, suy thận nặng, đang bị viêm loét dạ dày tiến triển và bị hội chứng rối loạn đông máu.

3. Thuốc giảm đau gây nghiện (opioids)

Thuốc giảm đau gây nghiện là nhóm thuốc có khả năng giảm cơn đau có mức độ từ trung bình đến nặng. Tuy nhiên do có nhiều rủi ro và biến chứng tiềm ẩn nên nhóm thuốc này chỉ được sử dụng khi thuốc giảm đau thông thường và NSAID không đem lại hiệu quả. Thuốc giảm đau gây nghiện tác động chọn lọc lên tế bào thần kinh trung ương nhằm tăng ngưỡng nhận cảm giác đau.

Ngoài ra, thuốc có tác dụng an thần và sảng khoái (mất cảm giác đói, thư giãn, thanh thản, giảm căng thẳng, lo lắng,…). Vì vậy, nhóm thuốc này thường được cân nhắc sử dụng cho các trường hợp thoái hóa khớp kéo dài gây ảnh hưởng đến yếu tố tâm lý (căng thẳng, lo âu quá mức).

Thuốc giảm đau gây nghiện chống chỉ định cho người suy hô hấp, suy gan nặng, hen phế quản, đang sử dụng thuốc ức chế MAO (hoặc trước đó =< 15 ngày), chấn thương não,… Trong thời gian sử dụng thuốc, bạn có thể gặp phải một số tác dụng phụ như co đồng tử, bí tiểu, táo bón, buồn nôn, nôn mửa, ngứa da, vã mồ hôi,…

Khi dùng thuốc giảm đau gây nghiện cho người cao tuổi nên theo dõi thường xuyên để kịp thời phát hiện tác dụng phụ và biến chứng. Ngoài ra, do có tác dụng an thần và sảng khoái nên cần lái xe và vận hành máy móc trong thời gian sử dụng nhóm thuốc này.

4. Thuốc chống trầm cảm 3 vòng

Thuốc chống trầm cảm 3 vòng thường được sử dụng để điều trị trầm cảm và một số vấn đề tâm lý khác. Tuy nhiên do có tác dụng ức chế tái hấp thu norepinephrine và serotonin (chất dẫn truyền thần kinh) nên nhóm thuốc này còn được sử dụng để giảm đau do đau thần kinh tọa, thoái hóa khớp gối, zona thần kinh,…

Mặc dù có hiệu quả giảm đau cao nhưng thuốc chống trầm cảm 3 vòng (Doxepin, Amitriptyline, Desipramine và Imipramine) có nhiều rủi ro tiềm ẩn nên chỉ được sử dụng khi cần thiết. Trong thời gian sử dụng, thuốc có thể gây ra một số tác dụng phụ như rối loạn chức năng tình dục, hạ huyết áp, nhịp tim nhanh, khô miệng, táo bón, chóng mặt, suy giảm trí nhớ, bí tiểu,…

5. Thuốc Diacerein điều trị thoái hóa khớp gối

Thuốc Diacerein được sử dụng trong điều trị dài hạn đối với bệnh thoái hóa khớp nói chung và thoái hóa khớp gối nói riêng. Đây là loại thuốc đặc hiệu đối với các bệnh xương khớp do thoái hóa.

Thuốc Diacerein có tác dụng giảm đau, chống viêm và làm chậm quá trình hư hại mô sụn. Do không ức chế tổng hợp prostaglandin nên thuốc không gây hại lên dạ dày và có thể được sử dụng trong điều trị dài hạn.

Loại thuốc này tương đối an toàn và hầu như không gây biến chứng nghiêm trọng khi sử dụng. Ở một số trường hợp ít gặp, thuốc có thể gây tiêu chảy và làm đậm màu nước tiểu (do hợp chất có trong thuốc).

6. Thuốc Glucosamine sulfat làm chậm quá trình thoái hóa

Glucosamine là thành phần nội sinh được cơ thể sản xuất nhằm duy trì độ dẻo dai của mô sụn và đảm bảo mật độ của tế bào xương. Tuy nhiên khi tuổi tác cao, lượng Glucosamine nội sinh có xu hướng thuyên giảm dần khiến sụn khớp bị xơ hóa và giảm độ đàn hồi.

Vì vậy, bác sĩ có thể chỉ định viên uống bổ sung Glucosamine để làm chậm quá trình lão hóa và tái tạo các mô sụn bị hư hại. Sau khi dung nạp, Glucosamine sẽ kích thích cơ thể sản xuất proteoglycan, từ đó giúp bù lấp các mô sụn bị bào mòn và cải thiện chức năng của cơ quan này.

Bên cạnh đó, Glucosamine còn có tác dụng ức chế các enzyme tiêu hủy protein ở tế bào xương như stromelysin, phospholinase và collagenase. Ngoài ra, thành phần này còn giúp cải thiện tình trạng khô khớp, điều hòa hoạt động của màng bao hoạt dịch và cải thiện khả năng hấp thu canxi của cơ thể.

Tuy nhiên, thuốc Glucosamine chỉ có tác dụng tái tạo sụn, không có khả năng cải thiện cơn đau và chống viêm như NSAID. Hơn nữa, hiệu quả của loại thuốc này thường chậm nên cần phải kiên trì sử dụng trong thời gian dài.

7. Thuốc chống thoái hóa khớp gối Chondroitin

Chondroitin là một sulfated glycosaminoglycan có mặt trong hầu hết các mô tế bào của con người. Thiếu hụt Chondroitin được xem là một trong những nguyên nhân gây thoái hóa khớp.

Bổ sung Chondroitin giúp kích thích tổng hợp proteoglycan và axit hyaluronic, từ đó tái tạo các mô sụn bị hư tổn, chống viêm và ức chế tổng hợp các enzyme gây hư hại sụn khớp như nitric oxid và enzyme proteolytic. Ngoài ra, thành phần này còn cải thiện độ bền vững của collagen nội bào, duy trì độ đàn hồi của sụn, tính co giãn của các mô liên kết và làm chậm quá trình thoái hóa.

Hiện nay, Chondroitin thường được phối hợp với Glucosamine nhằm tác động toàn diện đến hệ thống xương khớp, cải thiện khả năng vận động và ức chế quá trình hư hại mô sụn.

8. Thuốc tiêm corticosteroid giảm viêm do thoái hóa khớp

Corticosteroid là thuốc ức chế miễn dịch có tác dụng chống viêm và kháng dị ứng mạnh. Trong trường hợp thoái hóa khớp gây viêm, đau nhiều nhưng không có đáp ứng với các loại thuốc trên, bác sĩ có thể chỉ định tiêm corticosteroid nội khớp.

Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định tiêm corticosteroid có tác dụng nhanh và ngắn (Prednisol acetate, Hydrocortison acetate) hoặc thuốc có tác dụng chậm nhưng kéo dài (Depomerdol, Betamethason, Dipropan). Mặc dù có hiệu quả giảm đau và chống viêm mạnh nhưng corticosteroid có nhiều rủi ro và biến chứng tiềm ẩn nên cần tránh tình trạng lạm dụng.

Loại thuốc này chỉ giúp cải thiện triệu chứng, không có khả năng tái tạo sụn và chống lão hóa như Glucosamine và Chondroitin. Hơn nữa, lạm dụng tiêm corticosteroid có thể gây loãng xương, hư hại các đầu khớp khỏe mạnh, suy tuyến thượng thận và hội chứng Cushing.

Một số lưu ý khi dùng thuốc điều trị thoái hóa khớp gối

Sử dụng thuốc là phương pháp bảo tồn trong điều trị thoái hóa khớp gối. Dùng thuốc đúng cách có thể kiểm soát cơn đau, giảm viêm, hỗ trợ tái tạo mô sụn và làm chậm quá trình lão hóa. Tuy nhiên nếu lạm dụng hoặc thiếu thận trọng khi sử dụng, bạn có thể gặp phải một số tác dụng phụ và biến chứng tiềm ẩn.

Do đó khi sử dụng thuốc điều trị thoái hóa khớp gối, cần lưu ý một số thông tin sau:

• Chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ. Tránh tình trạng tự ý dùng thuốc khi chưa tiến hành thăm khám và chẩn đoán.
• Nên thông báo với bác sĩ tình trạng sức khỏe, lịch sử dùng thuốc và tiền sử dị ứng để được chỉ định loại thuốc phù hợp.
• Thoái hóa khớp là hệ quả tất yếu của quá trình lão hóa. Vì vậy hiện nay, không có phương pháp điều trị bệnh lý này. Để làm chậm tiến triển của bệnh, cần phối hợp việc dùng thuốc với chế độ ăn uống, lao động và sinh hoạt lành mạnh.
• Các loại thuốc chống thoái hóa như Diacerein, Glucosamine và Chondroitin có thể sử dụng trong điều trị dài hạn. Tuy nhiên chỉ sử dụng thuốc điều trị triệu chứng (NSAID, Paracetamol, corticosteroid, opioids,…) trong thời gian ngắn và chỉ dùng khi thực sự cần thiết.
• Nếu có tác dụng phụ hoặc xuất hiện các biểu hiện bất thường trong thời gian sử dụng, nên thông báo với bác sĩ để được xử lý kịp thời.
• Điều trị bằng thuốc, vật lý trị liệu,… chỉ đem lại hiệu quả đối với thoái hóa khớp có mức độ nhẹ đến trung bình. Trong trường hợp sụn khớp bị tổn thương nặng và không thể phục hồi, bác sĩ có thể đề nghị can thiệp ngoại khoa.

Bài viết đã tổng hợp một số loại thuốc điều trị thoái hóa khớp gối được sử dụng phổ biến. Ở từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể xem xét triệu chứng lâm sàng và mức độ đáp ứng để chỉ định thêm các loại thuốc khác. Vì vậy để được tư vấn loại thuốc phù hợp với tình trạng bệnh lý, bạn nên tìm gặp và trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp.