Thống phong: Bệnh gout theo Đông y và các bài thuốc chữa bệnh

Bên cạnh việc sử dụng thuốc Tây thì hiện nay nhiều người có xu hướng lựa chọn các bài thuốc Đông y chữa bệnh gout vì đem lại hiệu quả, an toàn, không gây tác dụng phụ cho sức khỏe và phù hợp với nhiều đối tượng.

Bệnh gout (gút) theo quan niệm của Đông y

Bệnh gout (gút) là một trong những căn bệnh điển hình về viêm khớp mãn tính. Bệnh thường xuất hiện phổ biến ở nam giới trong đang trong độ tuổi trung niên (từ 40 tuổi trở lên), phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh hay những người bị thừa cân béo phì. Cơ chế gây ra bệnh gout là do sự rối loạn chuyển hóa trong cơ thể, dẫn đến tăng nồng độ axit uric trong máu, làm hình thành các tinh thể muối urat và lắng đọng ở các khớp cơ gây đau nhức.

Đặc điểm của các cơn đau gout đó là xuất hiện đột ngột ở vị trí như đầu ngón chân cái, sau đó lan dần sang các ngón chân khác và những vị trí khớp khác như cổ tay, khuỷu tay, ngón tay, khớp gối…Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ khiến bệnh ngày càng chuyển biến nặng, người bệnh không chỉ đối mặt với những cơn đau gout dữ dội mà còn có rất nhiều biến chứng cực kỳ nguy hiểm.

Còn theo quan niệm của Đông y, bệnh gout hay còn được gọi là chứng thống phong xảy ra do thấp, hàn, phong xâm nhập vào bên trong cơ thể và làm ảnh hưởng đến công năng các cơ quan nội tạng (chủ yếu là các cơ quan Thận, Can và Tỳ). Khi công năng của ngũ tạng bị suy giảm sẽ dẫn đến tình trạng trệ khí, ứ huyết và đàm trọc ách trở, nếu không can thiệp sớm sẽ dẫn đến bệnh.

Lúc này, người bệnh sẽ bị đau nhức khớp một cách đột ngột, thường là vào lúc nửa đêm. Thỉnh thoảng còn bị sốt, các khớp sưng đỏ, nóng, cự án, lưỡi đỏ, rêu vàng và dày, mạch huyền, hoạt sác.

Cũng tương tự như Tây y, các loại thuốc trị bệnh gout theo Đông y cũng tùy thuộc vào từng giai đoạn của bệnh cũng như các triệu chứng bệnh lâm sàng. Mục đích chính của việc sử dụng thuốc Đông y nhằm hoạt huyết, khu phong trừ thấp, ôn kinh giảm đau, hóa đàm, giảm sưng tấy ở khớp, bồi bổ âm dương và can thận.

Chữa bệnh gout theo Đông y là một trong những phương pháp ngày càng được nhiều người ưu tiên chọn lựa. Mặc dù hiệu quả đến khá chậm nhưng mức độ an toàn lại cao hơn so với việc sử dụng thuốc Tây. Không những thế, những bài thuốc Đông y còn có khả năng được hấp thụ tốt hơn so với các loại thuốc Tây, từ đó giảm thiểu tối đa sự tác động tiêu cực cho gan, thận nên hoàn toàn có thể sử dụng trong thời gian dài.

Tuy nhiên, phương pháp này chủ phù hợp điều trị bệnh gout cho những bệnh nhân mắc bệnh ở thể nhẹ, bệnh vừa khởi phát hoặc chưa chuyển sang giai đoạn mãn tính. Những trường hợp bệnh nặng thì thuốc Đông y sẽ không đem lại hiệu quả trị bệnh hiệu quả.

Nguyên lý chữa bệnh gout theo Đông y

Chữa bệnh gout theo Đông y chủ yếu tác động trực tiếp vào nguồn căn gây bệnh để loại bỏ triệt để chúng.

Loại bỏ các yếu tố ngoại tà

Để có thể loại bỏ tận gốc nguồn căn gây bệnh gout thì theo Đông y cần phải loại bỏ các yếu tố ngoại tà gây nên chứng tý, tức là khử phong, tán hàn, trừ thấp).

Một số loại thuốc Đông y có tác dụng kháng viêm, trừ thấp và thanh phế nhiệt sẽ được ưu tiên chọn lựa. Chẳng hạn như

• Hạt thạch, ngưu tất, tỳ giải, hoàng bá, tàm sa có tác dụng giúp ức chế sản sinh axit uric trong máu.
• Mộc qua, củ ráy, mộc thông, chuối hạt, ý dĩ…có tác dụng lợi tiểu, tăng cường chức năng giải độc gan, cải thiện chức năng hoạt động đào thải axit uric ra khỏi cơ thể và giảm cholesterol hiệu quả.

Đả thông kinh lạc, tăng tuần hoàn máu

Thông thường, khi mắc bất kỳ căn bệnh nào thì người bệnh cũng cần phải bồi bổ nhiều dưỡng chất để cơ thể nhanh chóng hồi phục. Tuy nhiên, đối với bệnh gout thì ngược lại, càng ăn nhiều chất bổ, chua cay thì bệnh càng nặng do tỳ sinh nhiều đàm. Khi đàm di chuyển trong huyết sẽ gây ra tắc trở kinh lạc và gây đau nhức. Nếu tắc đột ngột sẽ gây ra các cơn đau gout cấp dữ dội, còn tắc từ từ sẽ gây ra đau âm ỉ kéo dài.

Chính vì vậy, sử dụng các loại thuốc Đông y sẽ có tác dụng bổ sung dinh dưỡng để đả thông kinh lạc, tăng tuần hoàn máu và bổ can thận, cường gân cốt để đẩy nhanh quá trình hồi phục chức năng vận động của hệ xương khớp. Một số loại thuốc Đông y thường được sử dụng như kê huyết đằng, ty qua lạc, thanh đại, ngưu tất, mộc qua, tỳ giải…

Bổ huyết hoạt huyết

Các loại thuốc Đông y có tác dụng bổ huyết hoạt huyết, tăng cường khả năng trừ phong, giảm đau nhanh chóng và ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm của bệnh gout. Một số loại thuốc thường được ưu tiên lựa chọn như đương quy, kê huyết đằng, xích thược, ty qua lạc, ngưu tất…

Một số bài thuốc chữa bệnh gout theo Đông y phổ biến

Theo Đông y, tùy theo nguyên nhân gây bệnh mà mỗi bài thuốc Đông y sẽ sử dụng những vị thuốc khác nhau để đạt được hiệu quả trị bệnh tốt nhất.

Bài thuốc Đông y chữa gout thể phong thấp nhiệt

Bệnh gout thể phong thấp nhiệt được các chuyên gia Đông y đánh giá xảy ra chủ yếu do thấp và phong ứ trệ lâu ngày gây ra bệnh. Khi mắc bệnh ở thể này, người bệnh thường gặp phải các triệu chứng điển hình như đau nhức khớp dữ dội, đau rát, sưng đỏ, các cơn đau thường xuất hiện vào ban đêm kèm theo sốt, sợ lạnh, đau đầu, khô miệng, lưỡi vàng dày, màu đỏ đậm, khát nước, tiểu vàng…

Để chữa bệnh gout ở thể thấp nhiệt cần áp dụng bài thuốc có tác dụng tiết trọc, đả thông kinh lạc, thanh nhiệt và trừ thấp.

• Bài Thanh trọc thống tý thang: Chuẩn bị các nguyên liệu gồm thổ phục linh, thất diệp và ý dĩ mỗi loại 24g, 10g một dược, 30g nhẫn đông đằng, 15g hoàng bá, 12g đương quy, 16g huyền sâm, tần giao, ngưu tất, phòng kỷ mỗi loại 12g. Cho tất cả nguyên liệu vào ấm sắc thuốc và sắc uống hằng ngày.
• Bài bạch hổ quế chi thang gia giảm: Chuẩn bị các nguyên liệu gồm 5 – 10g cam thảo, xích thược và bạch thược mỗi loại 12g, phòng kỷ, mộc thông và hải đồng bì mỗi loại 10g, 40 – 60g thạch cao, 4 – 6g quế chi, 20 – 30g ngân diệp. Mỗi ngày sử dụng 1 thang để sắc uống. Trong trường hợp bị gout thể thấp nhiệt nặng với các triệu chứng sưng đau nhiều thì có thể cho thêm thổ phục linh, ý dĩ và 40 – 50g dây kim ngân.

*Lưu ý: Khi áp dụng bài thuốc này phải tuyệt đối kiêng các loại thịt đỏ như thịt bò, thịt dê, tôm, cua, mực, ghẹ…Thay vào đó, nên tăng cường ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi và ngũ cốc để hỗ trợ giảm đau hiệu quả.

Bài thuốc Đông y chữa bệnh gout thể khí trệ trọc ứ

Các triệu chứng đặc trưng của bệnh gout thể khí trệ trọc ứ sưng đau dữ dội tại các khớp và gây khó khăn trong việc đi lại, cản trở sự hoạt động của người bệnh. Các triệu chứng thường xảy ra dai dẳng và kéo dài, thậm chí đến giai đoạn mãn tính khiến người bệnh mệt mỏi, ngực sườn đầy tức, thậm chí xương có dấu hiệu biến dạng, rêu lưỡi dày trắng và mạch huyền hoạt sắc.

Ở thể này, việc sử dụng các bài thuốc Đông y phải có tác dụng trừ ứ thông lạc, hành khí và hoạt huyết.

• Chuẩn bị: Các nguyên liệu gồm 30g hoàng kỳ, ngưu tất, uy linh tiên, sích thược và thương truật mỗi loại 15g, 6g trần bì, 8g xuyên khung, mao đông thanh và tỳ giải mỗi loại 24g, 12g đương quy, 10g xuyên sơn giáp.
• Cách thực hiện: Cho hết các nguyên liệu vào trong ấm sắc thuốc chuyên dụng, sắc trong khoảng 15 – 20 phút rồi chắt lấy nước thuốc uống mỗi ngày 1 thang cho đến khi cảm nhận được sự thuyên giảm của các cơn đau.

Bài thuốc Đông y chữa bệnh gout thể tỳ hư trọc ứ

Ở thể này, bệnh gout sẽ có những đặc điểm như gắp khó khăn trong việc cử động, tê bì tay chân, các khớp bị đau nhức và xuất hiện các hạt tophi do bệnh không được điều trị tích cực. Ngoài ra, cơ thể luôn trong tình trạng mệt mỏi, thiếu sức sống, mạch trầm hoãn tế sáp, lưỡi có màu trắng nhạt và chất lưỡi hồng.

Bài thuốc Đông y chữa bệnh gout ở thể tỳ hư trọc ứ thường sử dụng các bài thuốc Phòng kỷ hoàng kỳ thang nhằm trừ ừ, đả thông kinh lạc và kiện tỳ tiết trọc.

• Chuẩn bị: Các nguyên liệu gồm tàm sa, xích thược, phòng kỷ và bạch thược mỗi loại 12g, 6g cam thảo, ý dĩ, thổ phục linh, hoàng kỳ và tỳ giải mỗi loại 24g.
• Cách thực hiện: Đem các nguyên liệu đi sắc thành nước thuốc, mỗi ngày uống 1 thang thuốc, kiên trì thực hiện cho đến khi các khớp giảm đau nhức.

Bài thuốc Đông y chữa gout thể thận hư trọc ứ

Bệnh gout thể thận hư trọc ứ chính là thể bệnh đã xảy ra lâu ngày, các triệu chứng kéo dài dai dẳng, mạch trầm huyền sáp, rêu lưỡi ít và mỏng. Khi kéo sang giai đoạn nặng xuất hiện các hạt tophi và gây ra các triệu chứng như đau đầu, phù thũng do thận hư ứ nước, bí tiểu…từ đó gây ra các biến chứng về thận cực kỳ nguy hiểm như sỏi thân, viêm cầu thận…

Để chữa bệnh gout ở thể này bằng Đông y cần sử dụng các vị thuốc có tác dụng bồi bổ âm dương, trừ ứ, tiết trọc và thông lạc.

• Bài thuốc Đào hồng tứ vật gia giảm: Chuẩn bị 8g xuyên khung, hồng hoa, đương quy và xích thược mỗi loại 12g, 24g sinh địa. Đem sắc thành nước thuốc uống mỗ ngày 1 thang cho đến khi cảm nhận được sự chuyển biến của bệnh.

• Bài thuốc Lục vị địa hoàng hoàn gia giảm: Chuẩn bị các nguyên liệu gồm ích mẫu thảo, xa tiền thảo, hoàng kỳ và thục địa mỗi loại 24g, đỗ trọng, sơn thù và sơn dược mỗi loại 12g, 15g phục linh, đan bì và trạch tả mỗi loại 10g. Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc sắc uống hết trong ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc Đông y chữa bệnh gout thể mãn tính

Khi bệnh bước sang giai đoạn mãn tính tức là giai đoạn nặng của bệnh gout làm xuất hiện các triệu chứng như đau nhức dữ dội, các khớp ngày càng sưng to, gây khó khăn trong việc đi lại, thậm chí là gây biến dạng khớp nếu không được điều trị kịp thời. Lúc này, vùng da bao quanh các khớp sẽ bị sạm đen do xuất hiện các hạt tophi sưng cứng và đau.

Bên cạnh đó, bệnh gout ở thể mãn tính được các chuyên gia Đông y chẩn đoán thông qua các triệu chứng như mạch khẩn, lưỡi nhạt, xuất hiện rêu nhạt, trầm huyền và có thể xuất hiện các tổn thương ở thận như suy thận cấp tính, mạn tính, bí tiểu, tiểu ra máu, viêm thận kẽ…nguy hiểm.

Việc chữa bệnh gout ở thể mãn tính theo Đông y cần tập trung vào việc trừ thấp, thông lạc, chỉ thống và khu hàn bằng bài thuốc Ô đầu tế tân thang.

Chuẩn bị: Các nguyên liệu gồm 4 – 6g quế chi, 5g tế tân, 5g ô đầu (sắc trước), đương quy, tỳ giải và xích thược mỗi loại 12g, 16g thổ phục linh 16g, mộc thông và uy linh tiên mỗi loại10g, 12g ý dĩ.

Cách thực hiện:

• Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc sắc uống hết trong ngày, kiên trì áp dụng cho đến khi đạt kết quả khả quan.
• Nếu các khớp bị cứng, mỏi và tê thì có thể xem xét gia tăng thêm số lượng các vị thuốc lên 1 – 2g và cho thêm chích cương tàm, tạo giác thích, xuyên sơn giáp, hy thiêm thảo, hải đồng bì.
• Trường hợp các cơn đau nhức dữ dội, dồn dập thì có thể cho thêm toàn yết, ngô công và diên hồ sách.
• Trường hợp xuất hiện các biểu hiện của chứng thận hư như rối loạn cương dương,  sợ lạnh, tay chân lạnh, đau nhức mỏi gối lưng…thì có thể thêm bào thục thung dung, cốt toái bổ và bổ cốt chỉ.

Bài thuốc Đông y chữa gout thể thấp nhiệt uẩn kết

Ở thể thấp nhiệt uẩn kết thường có các triệu chứng đặc trưng như sợ lạnh, sốt nhẹ, đau nhức đầu, các khớp bị đau nhức, sưng nóng kèm theo khát nước, nước tiểu có màu vàng hoặc đỏ, lưỡi vàng nhạt, chất lưỡi đỏ, phiền táo và mạch nhu, sác.

Bài thuốc Đông y được các chuyên gia gợi ý sử dụng để chữa bệnh gout thể này đó là bài Niêm thống thang gia giảm có tác dụng lợi thấp nhiệt, tuyên thanh, thông lạc và chỉ thống.

• Chuẩn bị: Hoàng cầm, bạch truật, đương quy và đảng sâm mỗi loại 10g, ý dĩ nhân (sống) và xích tiểu đậu mỗi loại15g, thăng ma, khổ sâm, long đởm thảo (sao) và tri mẫu mỗi loại 6g, phòng kỷ, trư linh, trạch tả và thương truật mỗi loại 12g.
• Cách thực hiện: Mỗi ngày sử dụng 1 thang thuốc sắc uống và thực hiện cho đến khi có kết quả khả quan.

Bài thuốc Đông y chữa bệnh gout thể đờm ngưng trở lạc

Đối với chứng bệnh gout ở thể đờm ngưng trở lạc sẽ có các triệu chứng đặc trưng như bề mặt khớp sưng cứng, nóng và đỏ, đau nhức gây khó khăn trong việc đi lại, khó co duỗi các khớp, cản trở vận động…Ngoài ra, một số trường hợp còn đi kèm theo các tình trạng tâm lý bất ổn như lo sợ, hồi hộp, sốt cao, đau đầu, lưỡi rêu ít, chất lưỡi đỏ và mạch sáp tế.

Ở thể đờm ngưng trở lạc thì các chuyên gia Đông y khuyến khích nên áp dụng các bài thuốc có tác dụng hóa đờm, thông lạc, khứ ứ và hòa doanh.

• Chuẩn bị: Mộc qua, đào nhân, đương quy và xích thược mỗi loại 10g, triết bối mẫu và dã xích đậu mỗi loại 12g, giáp châu, ty qua lạc và tạo giác thích mỗi loại 4,5g, uy linh tiên, hồng hoa và xuyên khung mỗi loại 6g.
• Cách thực hiện: Mỗi ngày sắc 1 thang thuốc và uống khi còn nóng để đạt hiệu quả trị bệnh tốt nhất.

Bài thuốc Đông y chữa gout thể phong thấp hàn huyết ứ

Trong Đông y, đối với thể phong thấp hàn huyết ứ là thể bệnh ở mức phát cấp, khi gặp điều kiện thuận lợi sẽ phát bệnh và gây đau nhức, thường là khi trời trở lạnh, thời tiết giao mùa. Ở thể này, các khớp thường sưng rất to nhưng lại không có hiện tượng viêm tấy và đỏ, mạch hoạt huyền trầm và lưỡi trắng mỏng.

Vì vậy, để chữa bệnh gout ở thể này các chuyên gia khuyên nên áp dụng các bài thuốc có tác dụng trừ thấp, khu phong và ôn kinh hoạt lạc.

• Chuẩn bị: Kê huyết đằng, nhẫn đông đằng mỗi loại 50g, thương truật và kinh giới tuệ (được bốc gia giảm liều theo triệu chứng bệnh)
• Cách thực hiện: Mỗi ngày dùng 1 thang thuốc sắc uống hết trong ngày.

Một số lưu ý khi chữa bệnh gout theo Đông Y

Có thể thấy, nếu áp dụng đúng cách, đúng liều lượng trong thời gian nhất định thì các bài thuốc Đông y chữa bệnh gout sẽ phát huy tác dụng hiệu quả, an tòa, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến các cơ quan nội tạng khác như gan, thận…

Tuy nhiên, để việc chữa bệnh gout theo Đông y đạt được hiệu quả như mong muốn thì người bệnh cần lưu ý một số điều sau:

• Các bài thuốc Đông y chỉ có tác dụng trị bệnh hiệu quả với những trường hợp bệnh ở thể nhẹ và chưa có nhiều biến chứng nghiêm trọng. Những trường hợp đau nhức nhiều, có nồng độ axit uric trong máu vượt mức cho phép và nguy cơ xuất hiện biến chứng cao thì cần áp dụng các phương pháp điều trị nội khoa, ngoại khoa theo chỉ định của bác sĩ.
• Nên tìm đến những bác sĩ, chuyên gia y học cổ truyền có uy tín, kinh nghiệm chữa bệnh lâu năm. Thầy thuốc sẽ tiến hành thăm khám, bắt mạch chẩn đoán, đánh giá tình trạng mắc bệnh và kê toa bài thuốc phù hợp để đạt được hiệu quả trị bệnh nhanh chóng và đảm bảo an toàn.
• Người bệnh khi đã quyết định chọn trị bệnh bằng phương pháp Đông y thì nên chuẩn bị tâm lý và kiên trì thực hiện cho đến khi đạt được hiệu quả khả quan.
• Chọn mua thuốc tại các hiệu thuốc Đông y có uy tín, chất lượng. Tránh mua thuốc rẻ ở những nơi không đảm bảo chất lượng, thuốc không có xuất xứ, nguồn gốc minh bạch sẽ làm ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh, thậm chí khiến bệnh nặng hơn khó điều trị.
• Kết hợp sử dụng các bài thuốc Đông y cùng với các liệu pháp xoa bóp, bấm huyệt, massage, châm cứu để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Áp dụng các bài thuốc Đông y chữa bệnh gout được đánh giá cao về hiệu quả và mức độ an toàn. Tuy nhiên, để tránh những rủi ro ngoài ý muốn người bệnh nên tham khảo ý kiến của bác sĩ, chuyên gia về phương pháp này trước khi sử dụng.

*Bài viết chỉ đưa ra những thông tin tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán trực tiếp của bác sĩ.

Có thể bạn quan tâm

• 5 Cách chữa bệnh gout bằng lá tía tô đơn giản dễ thực hiện
• 6 Biến chứng nguy hiểm của bệnh gout cần cảnh giác