Viêm đường tiết niệu ở trẻ em: Dấu hiệu, cách điều trị

Viêm đường tiết niệu ở trẻ em có thể là do không được vệ sinh đúng cách, mắc một số bệnh lý về sức khỏe. Nếu không được điều trị sớm, bệnh có thể gây nhiễm trùng máu, viêm quanh thận, viêm kẽ thận, hoại tử ống thận… Vì vậy thăm khám và chẩn đoán kịp thời là việc làm vô cùng cần thiết.

Viêm đường tiết niệu ở trẻ em là gì?

Viêm đường tiết niệu ở trẻ là tình trạng các cơ quan của hệ tiết niệu bị viêm nhiễm do sự xâm nhập của vi khuẩn và virus. Bệnh có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng của trẻ. Do đó cần phải phát hiện sớm và chữa trị dứt điểm.

Nguyên nhân gây bệnh viêm đường

Bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ em do các nguyên nhân sau gây ra:

1. Nguyên nhân cốt lõi

Bệnh do các loại vi nấm, vi khuẩn, ký sinh trùng hoặc virus gây ra. Phổ biến nhất là vi khuẩn E.coli, ngoài ra còn có những loại vi khuẩn khác như Pseudomonas aeruginosa Klebsiella, Enterococci,… Những loại vi khuẩn này có trong đất, bụi, nước, phân người, thực phẩm… Bằng cách nào đó, chúng di chuyển và trú ngụ xung quanh hậu môn. Sau đó, theo đường niệu đạo xâm nhập lên bàng quang gây viêm nhiễm cho trẻ.

Chính vì vậy, môi trường ô nhiễm, vệ sinh cho trẻ không đúng cách sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh cho con. Trong đó, thường gặp là: Trẻ không mặc quần hoặc mặc quần bị thủng, dùng bỉm không đúng cách, cho con chơi lăn lê bò trườn trên đất, sau khi đi vệ sinh không rửa tay…

2. Những yếu tố khác làm tăng nguy cơ mắc bệnh

Những bé thuộc một trong những trường hợp sau đây sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:

• Trẻ nhỏ dưới 2 tuổi do hệ miễn dịch chưa được phát triển toàn diện.
• Bị dị dạng đường tiết niệu bẩm sinh.
• Trẻ suy giảm sức đề kháng do bị nhiễm trùng như nhiễm trùng da, ỉa chảy gây mất nước, nhiễm trùng đường hô hấp…
• Mắc các bệnh về đường tiết niệu như sỏi bàng quang… Tình trạng này sẽ khiến cho nước tiểu không được lưu thông tốt, làm ứ đọng đường tiểu gây viêm nhiễm. Trong số các trường hợp bị bệnh, nguyên nhân do mắc các bệnh lý về đường tiểu chiếm tới 70%.
• Mắc phải bệnh lý bàng quang thần kinh. Trong đó, bàng quang bị mất  khả năng co bóp  hoặc rối loạn trương lực co bóp không thể đẩy được hết nước tiểu ra bên ngoài mỗi lần đi tiểu. Từ đó gây bệnh viêm đường tiết niệu.
• Bị chít hẹp đường dẫn nước tiểu cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ em. Những bé bị chít hẹp khúc nối bể thận niệu quản, chít hẹp bao quy đầu cũng dễ bị viêm đường tiết niệu do ứ đọng nước tiểu.

3. Do đặc điểm giải phẫu

So với bé trai, bé gái có tỉ lệ mắc bệnh viêm đường tiết niệu cao hơn. Bởi bé gái có cấu trúc sinh lí là đường niệu đạo ngắn, lỗ tiểu lại gần với lỗ hậu môn rất dễ bị lây nhiễm bởi các vi sinh vật từ phân lây sang.

Trong khi đó, cấu trúc đường niệu đạo của bé trai dài hơn, đường tiểu cách xa đường hậu môn nên ít khi bị viêm đường tiết niệu. Nhưng bé lại dễ mắc phải các vấn đề về bao quy đầu như chít hẹp gây bít tắc đường tiểu, tức là bị nhiễm khuẩn từ bên trong.

Triệu chứng viêm đường tiết niệu ở trẻ em

Những dấu hiệu cho thấy đường tiết niệu của trẻ bị viêm:

• Những biểu hiện dễ nhận thấy nhất khi bị viêm đường tiết niệu là trẻ rối loạn tiểu tiện. Con sẽ bị đái rắt, đái khó, đái buốt, tiểu nhiều về đêm, khi đi tiểu phải rặn. Nước tiểu có màu trắng đục, đôi khi tiểu ra mủ trắng, mùi khai hoặc nặng mùi hơn bình thường, có nhiều cặn lắng đọng. Nhiều trẻ sẽ la hét, bàn tay có mùi khai do chạm nhiều vào âm hộ hoặc dương vật.
• Không chỉ có đường tiểu tiện, đường tiêu hóa cũng bị rối loạn. Trẻ có thể bị nôn hoặc bị tiêu chảy.
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao tùy vào từng trường hợp. Nếu bị nhiễm trùng đường tiểu trên (viêm bể thận), trẻ sẽ sốt cao liên tục trên 39 độ C và khó hạ, chỉ khi nào dùng đúng loại kháng sinh thì tình trạng mới được cải thiện. Nhưng nếu là nhiễm trùng đường tiểu dưới (viêm bàng qang), tình trạng sẽ tốt hơn vì con thường không sốt hoặc sốt nhẹ.
• Ngoài ra, khi bị nhiễm trùng đường tiết niệu, con sẽ biếng ăn, hay quấy khóc, kém chơi.

Biến chứng bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu ở trẻ

Cũng giống như người trưởng thành, nếu trẻ bị viêm đường tiết niệu mà không được điều trị, nó có thể gây ra nhiều biến chứng. Trong đó, các biến chứng có thể gặp bao gồm:

• Nhiễm trùng gây hoại tử ống thận, bể thận
• Viêm kẽ thận
• Viêm quanh thận
• Trào ngược bàng quang niệu quản dẫn đến suy thận
• Nhiễm trùng máu…

Điều trị bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ em

Sau khi được thăm khám và thực hiện các xét nghiệm cần thiết, bác sĩ sẽ đưa ra các liệu trình điều trị để phù hợp cho từng bệnh nhân. Cụ thể như sau:

1. Đối với các trường hợp bị nhiễm trùng đường tiết niệu dưới

Các loại kháng sinh có nồng độ cao trong nước tiểu như Nitrofurantoin, Cefalosporin Amoxicillin, Augmentin sẽ được chỉ định. Thời gian điều trị từ 3 – 5 ngày. Trường hợp sau 48 tiếng uống thuốc mà các triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu vẫn còn thì cần xét nghiệm lại nước tiểu.

2. Nếu bị viêm đường tiết niệu kèm theo sốt

Bác sĩ sẽ tiêm tĩnh mạch Cefalosporin thế hệ 3 như thuốc cefixim, ceftriaxone trong vòng 4 ngày. Sau đó chuyển sang đường uống theo kháng sinh đồ, và thời gian điều trị là từ 7 – 14 ngày.

3. Đối với những trường hợp còn lại

• Nếu trẻ bị nhiễm Gram âm đa kháng, uống thuốc Ciprofloxacin
• Trường hợp bị viêm bể thận cấp ở trẻ sơ sinh, suy giảm miễn dịch hoặc trẻ bị dị dạng đường niệu, bác sĩ sẽ chỉ định dùng Aminosid
• Thuốc Fluoroquinolone chưa được chỉ định cho trẻ em. Kháng sinh nhóm này chỉ được dùng khi không còn cách nào khác.

Dùng kháng sinh điều trị viêm đường tiết niệu cho trẻ cần phải thận trọng, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh. Bởi đây là đối tượng nhạy cảm, hệ miễn dịch chưa được phát triển đầy đủ nên dễ bị tổn thương. Do đó, hãy đảm bảo cho con uống thuốc theo sự chỉ định của bác sĩ. Không được tự tiện mua thuốc về để tự sử dụng.

Dự phòng bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ em

Bên cạnh việc điều trị, các bậc phụ huynh cần chú ý điều chỉnh các thói quen chăm sóc con cho phù hợp. Điều này không những giúp bệnh mau lành mà còn ngăn ngừa được nguy cơ bệnh tái phát. Sau đây là một số điều cần lưu ý:

• Sau mỗi lần con đi đại tiện và tiểu tiện, các mẹ cần vệ sinh bằng nước sạch cho con đúng cách. Cần vệ sinh lỗ tiểu trước, hậu môn sau để tránh làm cho vi khuẩn lây lan từ hậu môn sang lỗ tiểu.
• Nên cho trẻ uống nhiều nước mỗi ngày để hệ tiết niệu bài tiết tốt hơn.
• Thường xuyên kiểm tra tã lót cho con, hãy thay ngay nếu thấy con đi tiểu tiện hoặc tiểu tiện.
• Đối với những trẻ trên 2 tuổi, cần sổ giun theo định kỳ cho con.
• Bổ sung thêm nhiều rau củ, trái cây vào khẩu phần ăn hàng ngày để hệ tiêu hóa của con được khỏe mạnh, tránh táo bón.
• Nếu là bé trai, thường xuyên theo dõi bao quy hầu của bé. Nếu khi đi tiểu mà thấy bao quy hầu bị phồng lên thì có thể con bị dài hoặc hẹp bao quy hầu cần đến bệnh viện kiểm tra ngay.
• Nếu thấy có dấu hiệu bất thường, cần đưa con đến các cơ sở y tế uy tín để thăm khám và chữa trị.

Trên đây là những thông tin cần biết về bệnh viêm đường tiết niệu ở trẻ em và một số biện pháp phòng ngừa. Con bị nhiễm trùng đường tiết niệu sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, thậm chí đe dọa đến tính mạng. Vì vậy, hãy đưa trẻ đi khám và điều trị sớm khi thấy xuất hiện các triệu chứng bất thường.