Cỏ Tranh: Công dụng chữa bệnh, cách dùng và liều dùng

Cỏ Tranh là loại cây dại mọc ở khắp các tỉnh thành tại Việt Nam. Người ta thường dùng cây Cỏ Tranh để làm thức ăn cho trâu bò, giữ ấm cho gia súc vào mùa lạnh. Nhưng ít ai biết rằng Cỏ Tranh là một loại dược liệu có thể chữa rất nhiều bệnh khác nhau như sỏi thận, giải độc gan, điều trị ho lâu ngày, bí tiểu… Hãy cùng tìm hiểu thêm thông tin về loại cây này trong bài viết dưới đây nhé.

Cây Cỏ Tranh là gì?

Cỏ Tranh hay còn có tên gọi khác là Bạch Mao, trong khoa học có tên Imperata cylindrica. Đây là loại cây thuộc họ Lúa, sống lâu năm có phần rễ dài và ăn sâu dưới lòng đất. Lá cây Cỏ Tranh hẹp dài mọc theo dạng thẳng đứng, khá cứng và có mép lá rất sắc. Hoa có màu trắng đẹp, sợi bông bên trên phủ lông mềm và dài khoảng 20cm. 

Rễ cây Cỏ Tranh có hình trụ và dài khoảng 40cm. Rễ được chia thành nhiều đốt, mỗi đốt dài từ 1 – 3.5cm có màu vàng hơi ngà. Cỏ Tranh là loại cây dại , ta có thể thấy chúng ở hầu hết các tỉnh trên cả nước.

Thành phần hóa học của cây Cỏ Tranh

Trong cây chứa các thành phần hóa học có thể chữa nhiều bệnh cho cơ thể. Cụ thể là một số chất như: Axit hữu cơ, Cylindrin, Fermenol, Glucose, Arundoin…

Thu hái, chế biến và bảo quản cây Cỏ Tranh

Cỏ Tranh được sử dụng trong nhiều bài thuốc Đông Y chữa các bệnh khác nhau. Các bộ phận của cây như hoa, lá và rễ đều có thể sử dụng chữa bệnh:

Thu hái: Cỏ Tranh có thể thu hoạch cả năm nhưng thường được hái vào hai đợt chính. Đợt đầu vào khoảng tháng 10 -11 còn đợt hai vào tháng 3 – 4.

Chế biến: Đối với bộ phận như lá và hoa có thể dùng trực tiếp hoặc đem phơi khô để sử dụng dần. Còn rễ của cây sẽ được rửa sạch sau đó loại bỏ những lớp bẹ ở ngoài rồi đem đi phơi khô để dùng làm thuốc.

Bảo quản: Sau khi dược liệu được chế biến bạn nên cho vào những túi hoặc lọ khác nhau. Bảo quản Cỏ Tranh tại nơi khô, không ẩm ướt vì sẽ gây ảnh hưởng đến chất lượng dược liệu.

Công dụng của cây Cỏ Tranh

Trong Đông Y Cỏ Tranh được dùng làm các bài thuốc chữa rất nhiều loại bệnh khác nhau. Sau đây là một vài những công dụng của loại cây này:

Làm đông máu nhanh: Theo nghiên cứu của các nhà khoa học bột của cây có tác dụng làm huyết tương hồi phục canxi một cách nhanh chóng. Từ đó khiến cho máu đông nhanh hơn.

Tác dụng lợi niệu: Trong thành phần của cây Cỏ Tranh có chứa hàm lượng muối Kali khá cao. Vì vậy khi sử dụng nước nấu từ Cỏ Tranh có tác dụng lợi niệu rất tốt. 

Ức chế vi khuẩn: Nghiên cứu cho thấy thuốc sắc từ Cỏ Tranh có tác dụng ức chế các trực khuẩn như Flexner và Sonnei. Tuy nhiên đối với loại trực khuẩn Shigella thì không có tác dụng.

Các bài thuốc với cây Cỏ Tranh

Cây Cỏ Tranh có những công dụng tuyệt vời. Vì vậy được Đông Y sử dụng trong nhiều bài thuốc khác nhau:

Điều trị bệnh bí tiểu, khó tiểu

Cỏ Tranh có tác dụng điều trị chứng bí tiểu cực kỳ hiệu quả. Người dùng có thể sử dụng 1 trong 2 bài thuốc dưới đây: 

Bài thuốc 1: 30g rễ cây Cỏ Tranh sấy khô cùng với đó là 25g Xa Tiền Sử kết hợp với 40g râu ngô và 5g hoa cúc đen. Tất cả nguyên liệu đem đi nấu cùng 750ml nước để lấy nước uống trong ngày. Sử dụng bài thuốc này khoảng 10 ngày sẽ cải thiện được chứng khó tiểu.

Bài thuốc 2: Dùng 50g rễ Cỏ Tranh kết hợp với rau má, râu ngô mỗi loại 10g cùng với 15g lá sen và 8g rau diếp cá. Tất cả dược liệu đem đi sắc lấy nước uống 3 lần trong ngày. Sử dụng liên tục trong 5 ngày để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Giải độc gan, làm mát cơ thể

Chuẩn bị khoảng 50g rễ cỏ tranh tươi đã được làm sạch sau đó cho thêm 50g Bạch Anh tươi vào cùng 150g thịt lợn nấu ăn hàng ngày. Hoặc bạn có thể sử dụng bài thuốc dùng 200g cây Cỏ Tranh đun với 700ml nước trong khoảng 10 phút lấy nước uống trong ngày. Uống liên tục trong vòng một tuần.

Điều trị viêm thận cấp

Cây Cỏ Tranh nổi tiếng với tác dụng làm mát gan và giải độc cho cơ thể. Chuẩn bị 200g rễ Cỏ Tranh khô đun sôi với 500ml đến khi cạn còn 150ml là được. Sử dụng thuốc uống thành 3 lần trong ngày, uống liên tục 1 tháng sẽ thấy được hiệu quả bất ngờ.

Cỏ Tranh kết hợp với một số dược liệu khác cũng có tác dụng làm mát cơ thể tuyệt vời. Sử dụng rễ Bạch Mao cùng với một số loại dược liệu như cam thảo, cỏ mần trầu, đậu đen, kinh giới mỗi vị 10g đem đun sôi với 3 bát nước đến khi cạn còn 1 bát. Sử dụng nước này uống sau khi ăn cơm, dùng liên tục trong nửa tháng.

Điều trị viêm đường tiết niệu

Cỏ Tranh kết hợp với một số dược liệu có thể làm bài thuốc chữa trị viêm đường tiết niệu hiệu quả. Chuẩn bị 10g rễ Bạch Mao khô cùng với Kim Ngân, Kim Tiền Thảo, rau má, rau diếp cá mỗi loại 20g kết hợp thêm Tang Diệp và Hương Thu mỗi loại 16g. Tất cả đem rửa sạch rồi đun sôi dùng làm nước uống trong ngày.

Điều trị ho lâu ngày

Nếu bạn đang bị ho lâu ngày, dai dẳng do phế hư có thể sử dụng bài thuốc sau đây: Chuẩn bị rễ Bạch Mao, gừng tươi mỗi loại 20g kết hợp với 10g Cam Thảo, 10g Trần bì và 12g Cát Cánh. Sau đó đem tất cả dược liệu rửa sạch rồi đem đi đun lấy nước uống 2 lần trong ngày. Uống liên tục trong khoảng 5 ngày bạn sẽ thấy các cơn ho giảm rõ rệt.

Chữa vàng da

Nếu cơ thể gặp tình trạng vàng da, nước tiểu vàng do can khí uất kết có thể sử dụng bài thuốc với Cỏ Tranh sau đây: Chuẩn bị 16g rễ Cỏ Tranh cùng với Nhân Trần, Bạch Nhược, Xa Trần mỗi loại 12g kết hợp thêm Nam Hoàng Bá 14g và 20g Đinh Lăng. Tất cả đem đun sôi lấy nước uống 2 lần trong ngày.

Điều trị sốt xuất huyết

Nếu bị sốt xuất huyết nhẹ có thể dùng bài thuốc sau đây: Chuẩn bị Rễ cây Cỏ Tranh khô, cỏ Mực, rau má mỗi loại 20g kết hợp cùng Tang Diệp, Kinh Giới 16g, đậu đen 24g đem đi sao vàng và 12g Cam Thảo. Tất cả đem đi đun sôi lấy nước uống 2 lần trong ngày.

Bạn có thể dùng bài thuốc sau. Sử dụng 50g cây Cỏ Tranh tươi cùng với 20g Đơn Sâm, 10g Đơn Bì và 30g Lô Căn. Tất cả đem đi đun sôi lấy nước uống thành nhiều lần trong ngày.

Chữa ho ra máu

Nếu gặp tình trạng ho ra máu do phế nhiệt có thể sử dụng bài thuốc sau đây: Chuẩn bị Sinh Địa, Ngân Hoa mỗi loại dược liệu 12g kết hợp với 16g rễ của cây Bạch Mao khô, 20g cỏ mực. Đem tất cả đun sôi lấy nước uống làm 2 lần trong ngày.

Chữa chảy máu cam

Dùng 36g Cỏ Tranh cùng với 18g Chi Tử đem sắc với 400ml đến khi cạn còn 100ml là được. Uống khi còn nóng vào trước lúc đi ngủ, dùng liên tục trong vòng một tuần bạn sẽ thấy hiệu quả. Hoặc có thể dùng bài thuốc dùng 80g rễ cây Cỏ Tranh tươi đem đun sôi lấy nước uống trong vòng 7 – 10 ngày liên tục.

Chữa sỏi thận

Bạch Mao kết hợp với một số loại dược liệu có thể chữa sỏi thận rất tốt. Sử dụng Cỏ Tranh, Mã Đề Thảo, Đinh Lăng mỗi loại 20g cùng với Mộc Thông 10g, Kim Tiền Thảo 10g. Đem tất cả nguyên liệu sắc lấy nước uống 2 lần trong ngày. Dùng thuốc liên tục trong vòng 4 – 5 ngày.

Chữa khô họng, khô miệng

Chuẩn bị rễ cây Cỏ Tranh, Đinh Lăng, Hoài Sơn mỗi loại 16g. Cho thêm các vị thuốc khác như Cam Thảo, Sơn Thù, Trạch Tả  10g, Sa Sâm, Khởi Tử 12g. Tất cả dược liệu đem đun sôi lấy nước uống trong 2 lần trong ngày.

Chữa viêm thận thể cấp

Cây Cỏ Tranh là dược liệu có công dụng chữa viêm thận cấp hiệu quả. Sử dụng 250g Cỏ Tranh khô đem đun sôi lấy nước uống trong vòng một tháng. Hoặc bạn có thể sử dụng bài thuốc dùng 10g Bạch Mao cùng với Kim Ngân, Hoàng Đằng, Kim Anh Tử mỗi loại 10g. Đem tất cả đun sôi với 600ml đến khi cạn còn 200ml là được. Uống thuốc sau khi ăn trong liên tục 1 tháng.

Giúp hạ hỏa cơ thể

Sử dụng bài thuốc từ loại dược liệu này giúp cải thiện tình trạng khó thở do phổi nóng và làm mát cơ thể hiệu quả. Chuẩn bị 40g cây Cỏ Tranh tươi sau đó đun sôi lấy nước, uống sau khi ăn cơm.

Chữa tiểu ra máu

Nếu đang gặp tình trạng tiểu ra máu do viêm đường tiết niệu có thể dùng bài thuốc sau. Dùng gừng tươi nướng qua cùng với cây Bạch Mao đun sôi với 400ml nước đến khi còn 100ml là được. Uống nước khi còn nóng, dùng liên tục trong khoảng 10 ngày sẽ hoàn toàn khỏi bệnh.

Điều trị hen suyễn

Sử dụng khoảng 20g rễ cây Cỏ Tranh tươi sau đó đem đun sôi. Uống nước sau khi ăn cơm và khi còn nóng, dùng liên tục trong một tuần.

Cầm máu

Sử dụng 125g Bạch Mao cùng với 125g Cỏ Ba tiêu. Đem tất cả đi đun sôi lấy nước uống. Với những người bị chảy máu cam hoặc ho ra máu thì bài thuốc này cực kỳ hiệu quả. Những trường hợp bị thổ huyết có thể dùng 125g cây Bạch Mao kết hợp thêm 63g Súc Biển nấu thành nước uống trong ngày.

Một số lưu ý khi dùng các bài thuốc với cây Cỏ Tranh

Những người dị ứng với các thành phần trong cây không nên sử dụng các bài thuốc trên. Đối với phụ nữ mang thai, người tạng hàn cũng không nên dùng Bạch Mao. Cơ thể mỗi người sẽ có cơ địa khác nhau vì vậy mà công dụng của thuốc với mỗi người cũng khác nhau. 

Nếu trong khi sử dụng các bài thuốc này bạn gặp những triệu chứng như đau bụng hay nôn mửa thì nên ngừng sử dụng ngay. Các bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ để có được những hướng dẫn an toàn cho bản thân.

Bài viết trên đây đã cung cấp một số thông tin về cây Cỏ Tranh. Mong rằng các bạn đã có thêm những thông tin bổ ích cho mình.