Đậu đen và 10 công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe

Đậu đen là loại hạt không còn quá xa lạ với người Việt Nam từ bao đời nay. Loại hạt này được sử dụng để nấu nước, nấu chè giải nhiệt, thanh mát cho những ngày hè nóng bức. Bên cạnh đó, đỗ đen còn có rất nhiều tác dụng tốt cho sức khỏe con người, phòng chống và hỗ trợ điều trị nhiều căn bệnh khác nhau. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu kĩ hơn về đậu đen cũng như những công dụng tuyệt vời đối với sức khỏe con người hiện nay.

Thông tin cơ bản về cây đậu đen

Đậu đen là một loại hạt có vỏ ngoài màu đen mà chúng ta thường thấy. Trên thực tế, đây là hạt nhân của một loại cây cùng tên. Khi được thu hái và phơi khô đậu đen sẽ được tách vỏ ngoài lấy hạt bên trong. Cùng tìm hiểu về đặc điểm sinh học và thành phần hóa học bên trong của cây.

Cây đậu đen là gì?

Cây đậu đen, nhiều nơi gọi lại đỗ đen, hắc đậu đen có tên khoa học nghiên cứu là Vigna unguiculata (L., ) Walp subsp. Chúng thuộc họ nhà đậu.

Đặc điểm sinh học

Cây đậu đen là giống cây thân thảo, chúng mọc quanh năm, có thể mọc đứng hoặc leo lên nếu có đồ bám. Lá cây lá kép với 3 chét lá so le nhau, chét lá ở giữa là to nhất và hai chét nhỏ ở hai bên. Hoa của loài cây này thường dài từ 20 – 30 cm màu tím nhạt. Quả của cây dài tầm 5 – 12cm, bên trong khoảng 8 – 10 hạt xếp thành một hàng dọc.

Thành phần hóa học của cây đậu đen

Hạt đậu đen chính là bộ phận có giá trị nhất ở trên cây. Vỏ của hạt chứa rất nhiều các chất màu Anthoxyanozit. Bên trong hạt có nhiều Protit, chất béo, Gluxit và tro. Hàm lượng muối khoáng có trong hạt đậu đen cũng khá cao nhiều nhất là 56mg% là canxi, rồi đến Phốt pho, Sắt, Vitamin B, PP, C,… Ngoài ra các axit amin có trong đậu đen cũng rất tốt cho sức khỏe như: Lysine, Metionin, Trytophan, Valin, Lenxin, Acginin, Histidin, Phenylalanine, Alanin,…

Nguồn gốc và phân bố chính

Cây đậu đen vốn có nguồn gốc từ Châu Phi, sau dần qua những người thương buôn đi vượt biển làm ăn, giống cây này bắt đầu lan sang nhiều quốc gia. Chúng bắt đầu có mặt ở Trung Á, Ấn Độ, và nhiều nhất là Châu Á. 

Hiện nay loại cây này được trồng ở hầu khắp các quốc gia trên thế giới, vùng nhiệt đới và cận nhiệt, Châu Á, Châu Phi, Nam Mỹ, Hoa Kỳ. Tại Việt Nam, các tỉnh thành đều có thể trồng được loại cây này, vì chúng dễ trồng,sinh trưởng nhanh.

Phân loại

Hiện nay trên thị trường có hai loại đậu đen là đậu đen lòng trắng và đậu đen lòng xanh. Trong đó đậu đen lòng trắng là phổ biến nhất, cả hai loại có thành phần hóa học giống nhau. Tuy nhiên đậu đen lòng xanh thì có tác dụng tốt hơn, hàm lượng chất dinh dưỡng cũng cao hơn một chút so với đậu đen lòng trắng.

Cách thức thu hái và chế biến

Cây đậu đen là giống cây ngắn ngày thường được gieo trồng vào vụ đông và thu hoạch vào vụ hè tầm tháng 5 – 6 là tốt nhất. Khi thu hoạch, người ta thường nhổ cả cụm để về, chủ yếu là dùng quả đậu đen. 

Người ta sẽ đem đi phơi khô cho héo và tách vỏ lấy hạt, đây là phần có gía trị dinh dưỡng cao nhất của cây. Và người dân trồng đậu đen cũng chỉ để lấy phần hạt này của cây. Sau đó, hạt đã được phơi khô sẽ được đem đi chế biến đồ đóng hộp, nghiền ra thành bột mịn hoặc bảo quản ở nơi khô thoáng để dùng dần.

10 công dụng của cây đậu đen đối với sức khỏe con người

Hạt đậu đen rất tốt cho sức khỏe, đặc biệt là chăm sóc sức khỏe vào những ngày thời tiết nắng nóng. Hạt có thể dùng được cho người già, người cao tuổi và phụ nữ. Dưới đây là 10 công dụng chính của đậu đen đối với sức khỏe con người.

Giảm huyết áp

Người bị cao huyết áp để cân bằng cần phải giữ hàm lượng natri trong cơ thể ở mức cân bằng. Hạt đậu đen có hàm lượng Natri vô cùng thấp, lại giàu canxi, magie và kali. Những chất này đều giúp ổn định và giảm huyết áp trong cơ thể một cách nhanh nhất và tự nhiên nhất. Trong dân gian có một bài thuốc điều trị bệnh huyết áp cao rất tốt được nhiều người áp dụng hiện nay:

• Chuẩn bị 500g đậu đen xanh lòng hoặc trắng lòng và một ít giấm ăn.
• Bạn rửa sạch đậu, phơi khô cho ráo nước và đổ vào một bình thủ tinh. Đổ giấm ngập mặt đậu có trong bình. 
• Bạn đặt bình thủy tinh kín vào nơi thoáng mát, thường xuyên bổ sung giấm nếu thấy ít đi do đậu hút vào bên trong trong vòng hai tháng. 
• Sau đó, mỗi ngày bạn ăn khoảng 2 thìa đậu, tình trạng huyết áp cao của bạn chắc chắn sẽ được cải thiện nhanh chóng.

Chữa đau lưng, xương khớp, đau nhức khớp

Canxi, Phot Pho, protein đều là những cần thiết cho hệ xương khớp để phòng tránh và hỗ trợ điều trị các bệnh về xương khớp. Mà các chất này lại có rất nhiều trong hạt đậu đen.

Sử dụng hạt đậu đen không những được bổ sung các chất ở bên trên mà còn tăng cường Kẽm và Sắt để tăng cường sức mạnh của xương. Điều này rất tốt đối với những người lớn tuổi, người già thường xuyên bị đau mỏi vai gối, các khớp xương.

Theo y học cổ truyền có một bài thuốc dân gian từ hạt đậu đen có thể giúp bạn giảm bớt tình trạng trên. Bạn chỉ cần thự chiện đúng các bước sau:

• Chuẩn bị đậu đen và rượu trắng khoảng 40 độ.
• Bạn dùng đậu đen rửa sạch và ngâm trong nước khoảng 20 – 30 phút để đậu mềm và nở ra. Sau đó vớt ra và để ráo nước, rồi cho vào chảo rang đều cho dậy mùi thơm của đậu.
• Bạn cho đậu đã rang vào một bình thủy tinh và đổ thêm rượu trắng vào theo tỉ lệ, 1:5 (1 kg đậu thì 5 lít rượu trắng). Ngâm bình thủy tinh có chứa đậu và rượu khoảng 6 tháng là có thể dùng được.
• Mỗi ngày bạn chỉ nên dùng từ 20ml và dùng từ 1 – 2 lần một ngày cùng bữa ăn.

Chữa bệnh tiểu đường

Theo nghiên cứu khoa học cho biết, hàm lượng chất xơ có trong hạt đỗ đen có thể làm giảm lượng đường huyết, lipit và insuline có trong máu. Các nhà nghiên cứu cũng cho biết thêm bạn cứ ăn một cốc chè đỗ đen khoảng 172g sẽ nạp vào cơ thể khoảng 15g chất xơ. Bài thuốc chữa bệnh tiểu đường từ hạt đỗ đen như sau:

• Cách 1: Rang một ít đậu đen lên cho thơm, rồi đun cùng 2 lít nước uống. Đun khoảng 30 phút để đỗ đen phóng hết các chất dinh dưỡng hòa cùng nước. Bạn chắt lấy nước uống trong ngày, hằng ngày đều uống để thấy tình trạng sức khỏe đang tốt lên.
• Cách 2: Bạn uống 49 hạt đỗ đen xanh lòng cùng nước ấm vào mỗi sáng sớm. Cách thức này không chỉ giúp cải thiện đường huyết mà còn giúp gia tăng tuổi thọ.

Phòng tránh bệnh tim mạch

Đỗ đen cũng có tác dụng trong việc phòng tránh các bệnh về tim mạch. Đỗ đen có tác dụng trong việc giảm hàm lượng Cholesterol xấu trong máu, ngăn ngừa và phóng chống bệnh xơ vữa động mạch. 

Các Folate trong đỗ đen còn ức chế các Homocysteine – chất là hỏng mạch máu và gây ra đột quỵ ở người cao tuổi. Ngoài ra trong đỗ đen còn có loại kháng sinh tự nhiên là Quercetin và Saponin. Giúp bảo vệ các thành mạch máu khỏi những Cholesterol xấu phá hủy. Để tận dụng những thành phần trong hạt đậu đen, bạn chỉ có thể kết hợp hạt vào thực đơn hằng ngày: nấu chè, đun nước uống, hoặc chế biến các món ăn từ đậu.

Kích thích tiêu hóa và chống táo bón

Vẫn là hàm lượng chất xơ quan trong trong hạt đậu đen giúp kích thích tiêu hóa nhanh và chống táo bón hiệu quả. Đỗ đen tạo ra một môi trường sống lý tưởng cho các vi khuẩn có lợi hoạt động, tiêu diệt những vi khuẩn có hại và tăng cường sức đề kháng cho người dùng. Công thức chữa bệnh táo bón với hạt đậu đen như sau:

• Chuẩn bị khoảng 300g đỗ đen và 3 nhánh tỏi lột vỏ.
• Đem đỗ đen đi rang chín và ngửi thấy mùi thơm dậy của đỗ, lột vỏ tỏi và rang cùng 2 – 3 phút nữa.
• Sau đó đem hỗn hợp này đi ninh nhừ, chắt lấy nước uống vào mỗi sáng sớm trong khoảng 15 ngày. Nếu bạn có thể ăn được cả bã thì càng tốt nhưng chúng sẽ hơi khó ăn nên thường chỉ uống nước.

Giải độc gan và phòng chống ung thư

Sử dụng đậu đen chính là cách để phòng chống ung thư hiệu quả và đơn nhất hiện nay. Bởi trong đỗ đen có một chất tên là Selenium, chất này giúp tăng cường chức năng gan và thải độc ra bên ngoài một cách tự nhiên nhất. Nhờ đó những tế bào ác tính không có cơ hội phát triển, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh về ung thư, gan.

Những người đang mắc bệnh ung thư đại tràng cũng có thể sử dụng đỗ đen. Vì các Selenium giúp làm chậm và ức chế các tế bào, khối u ác tính, không cho chúng di căn ra nhiều cơ quan khác.

Đẹp da đối với các chị em phụ nữ

Trong đỗ đen có đến 10 loại axit amin thiết yếu giúp chống lão hóa, dưỡng ẩm và cung cấp dưỡng chất cho da từ sâu bên trong. Đồng thời các axit amin này còn giúp sản sinh ra các Collagen giúp làm mờ vết thâm nám, nhăn, lão háo da, gảm tình trạng chảy sệ của da khi qua tuổi 30. Chính vì thế một lời khuyên hữu ích là các chị em hãy uống nước đỗ đen rang mỗi ngày để giữ nét tươi trẻ của làn da và kéo dài thanh xuân.

Chữa tóc bạc sớm, ngăn ngừa rụng tóc

Các thành phần vitamin B6 và kẽm trong hạt đậu đen giúp chăm sóc sức khỏe của mái tóc một cách hiệu quả. Chúng còn kích thích tóc mọc nhanh và đen, mượt mà hơn. Cách thực hiện như sau:

• Cách 1: Đem đậu đen đi rang cho thơm, rồi tán bột mịn. Mỗi ngày lấy một thìa hòa cùng nước sôi để chín và uống thay trà hằng ngày.
• Cách 2: Dùng Hà Thủ Ô và đậu đen, hàm lượng bằng nhau, trộn vào đem đi chưng cách thủy khoảng 2 tiếng. Bạn ăn hết trong một lần và thực hiện đều đặn cách ngày một lần.

Giảm cân

Đây có lẽ là một lợi ích mà các chị em cực kì yêu thích, đỗ đen có tác dụng rất tốt trong việc giảm cân và kiểm soát cân nặng. Bởi hàm lượng chất xơ trong đỗ đen có thể đào thải lượng mỡ thừa trong cơ thể ra bên ngoài.

Đồng thời sử dụng nước đậu đen mỗi ngày còn khiến bạn có cảm giác no lâu, mất cảm giác thèm ăn. Nhờ đó hỗ trợ giảm cân rất tốt cho các bạn gái đang lo lắng về cân nặng của mình. Bạn có thể uống nước đậu đen mỗi ngày hoặc lồng ghép chúng vào thực đơn món ăn để đỡ chán và dễ ăn hơn.

Trị mất ngủ và đau đầu

Nếu muốn sử dụng đậu đen để trị mất ngủ, bạn chỉ cần dùng đậu đen ngâm với rượu trắng khoảng 6 tháng. Sau đó, mỗi ngày dùng một chén nhỏ, 1 – 2 lần một ngay trong bữa ăn để điều trị tình trạng này. Ngoài ra bạn cũng có thể  rang đậu đen cho thơm và chín và cho vào vỏ gối, gối đầu lên để ngủ. Hương thơm nhẹ của đậu đen sẽ giúp bạn ngủ ngon, sâu hơn, còn giúp giảm đau đầu, thư giãn hệ thần kinh rất tốt.

Lưu ý khi sử dụng cây đậu đen

Có thể thấy hạt đậu đen mang cho con người rất nhiều lợi ích để chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên không phải vì thế mà bạn lạm dụng đỗ đen mỗi ngày mà cần lưu ý những điều dưới đây:

• Những người bị cơ thể lạnh, đang bị tiêu chảy, loét hành tá trang hay bị dị ứng với bất kì thành nào của đậu đen thì không nên sử dụng.
• Những người đang dùng thực phẩm chức năng, các chế phẩm hỗ trợ tăng cường canxi và sắt thì không nên sử dụng đậu đen.
• Không nên ăn quá nhiều đậu đen vào một ngày vì các Protein có trong hạt có thể gây khó tiêu, đầy bụng.
• Bạn được phép uống nước đỗ đen mỗi ngày nhưng không nên thay thế nước lọc. Mỗi ngày tốt nhất bạn chỉ nên uống từ 1 – 2 cốc nước đỗ đen rang là tốt nhất.
• Trẻ nhỏ dưới 1 tuổi không nên uống nước đỗ đen.
• Đậu đen không hợp khi bạn sử dụng chung với sữa, ngũ sâm và rau chân vịt, vì thế không nên sử dụng chúng cùng một thời điểm.
• Đỗ đen có thể làm giảm hiệu quả và khả năng hấp thụ của các loại thuốc tân dược. Vì thế nếu bạn muốn sử dụng cần hỏi ý kiến của bác sĩ chuyên khoa.

Trên đây là một số thông tin về hạt đậu đen được nhiều người sử dụng và tốt cho cơ thể con người. Hi vọng qua đây giúp bạn hiểu hơn về loại hạt này cũng như biết cách chăm sóc sức khỏe của bản thân và gia đình.