Quả việt quất: Giá trị dinh dưỡng và tác dụng với sức khỏe

Việt quất được mệnh danh là siêu thực phẩm, vừa thơm ngon bổ dưỡng, vừa giàu dưỡng chất, ít calo, giàu vitamin và khoáng chất, được rất nhiều người yêu thích. Chúng ta thường nghe rất nhiều về loại quả này, thế nhưng quả việt quất là gì, giá trị dinh dưỡng ra sao và có những tác dụng gì với sức khỏe thì không phải ai cũng biết. Nếu bạn đang băn khoăn có nên sử dụng loại quả này không, sử dụng thế nào đúng cách thì đừng bỏ qua những thông tin trong bài viết này.

Quả việt quất là gì?

Việt quất hay blueberry, tên khoa học là Vaccinium, họ Thạch Nam (Ericaceae). Chi Việt quất có khoảng 450 loài, chủ yếu sinh trưởng ở Bắc bán cầu, các loài này ưa thích các khu vực có thảm thực vật thấp và thưa. Việt quất là loài cây có hoa, quả mọng tròn, nhỏ, khi còn non có màu xanh lục, khi chín chuyển dần từ xanh lam đến tím, đường kính khoảng 5 – 16mm. Là loại trái cây thơm ngon, bổ dưỡng, có nguồn gốc từ Bắc Mỹ. 

Việt quất có nhiều loại, trong đó những loại có giá trị dinh dưỡng cao, thường xuất hiện hiện nay là việt quất đen, việt quất xanh, việt quất đầm lầy, nam việt quất… Trong đó, việt quất đen được biết đến phổ biến hơn hết, có tên gọi là nham lê, ỏng ảnh tên tiếng anh là Bilberry, họ Thạch Nam Ericaceae, tên khoa học là Vaccinium myrtillus. Đây là loài cây bụi rộng, cao khoảng 40 – 60cm, thân màu xanh nhẵn, lá hình bầu dục, ở mép lá có răng cưa. Hoa màu hồng nhạt,hình chuông, mọc đơn độc trên thân, quả màu đen tím, thường chín vào khoảng tháng 7 đến 9. 

Quả việt quất mọng nước, vị ngọt, mùi thơm, tan ngay trong miệng khi ăn. Là loại quả chứa nhiều dưỡng chất, có thể dùng ăn trực tiếp hoặc kết hợp với các thực phẩm khác để tạo thành các món ăn bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe. Việt quất là một loại trái cây khá đắt đỏ, giá bán thường dao động khoảng 15 – 25 USD/kg tùy vào từng loại. 

Thành phần dinh dưỡng của quả việt quất

Không phải ngẫu nhiên mà việt quất được xem là siêu thực phẩm, nằm trong top những thực phẩm giàu dinh dưỡng nhất trên thế giới. Cách thành phần dinh dưỡng của thực phẩm này như sau:

1. Giá trị dinh dưỡng

Việt quất ít calo và chất béo, trong 100g quả việt quất sống có chứa:

• Calo: 57 calo
• Nước 84%
• Carbohydrate: 14,5g
• Chất đạm: 0,7g
• Chất xơ: 2,4g
• Chất béo: 0,3g
• Đường: 10g.

2. Vitamin và khoáng chất

Quả việt quất là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất tuyệt vời cho cơ thể. Trong quả việt quất có chứa:

• Vitamin C: Có tác dụng tốt cho hệ miễn dịch, là chất chống oxy hóa quan trọng cho sức khỏe, giúp cải thiện làn da
• Vitamin K1: Có lợi cho xương khớp, tham gia vào quá trình đông máu
• Mangan: Cần thiết cho quá trình chuyển hóa protein, carbohydrate, axit amin
• Bên cạnh đó, trong việt quất còn chứa một lượng nhỏ vitamin B6, vitamin E và đồng.

3. Hợp chất thực vật

Việt quất giàu chất chống oxy hóa, các hợp chất thực vật, đặc biệt là anthocyanins. Trong việt quất có chứa:

• Anthocyanins: Các nghiên cứu đã tìm thấy hơn 15 anthocyanins khác nhau trong quả việt quất. Đây là chất chống oxy chính, thường tập trung ở phần vỏ của quả, vì thế phần vỏ ngoài của việt quất là phần bổ dưỡng nhất.
• Myricetin: Có tác dụng ngăn ngừa ung thư, tốt cho người mắc bệnh tiểu đường
• Quercetin: Có tác dụng giảm huyết áp, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh tim

Tác dụng với sức khỏe của quả việt quất

Việt quất được xem là một trong những loại quả bổ dưỡng nhất thế giới, những tác dụng tuyệt vời của loại quả này với sức khỏe có thể kể đến như:

1. Hỗ trợ tiêu hóa

Việt quất là một nguồn cung cấp chất xơ hòa tan và không hòa tan tự nhiên, có tác dụng điều hòa tiêu hóa. Theo báo cáo của USDA, cứ 100g việt quất thì có chứa đến 2,4g chất xơ, có khả năng giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh, đồng thời ngăn ngừa táo bón hiệu quả.

 Theo một nghiên cứu của Đại học Maine, quả việt quất hoang dã, có tiềm năng prebiotic, có tác dụng thúc đẩy sự tăng trưởng của các lợi khuẩn đường ruột, giúp thúc đẩy lợi ích tiêu hóa và sức khỏe. Bạn chỉ cần ăn mỗi ngày một nắm việt quất là có thể giúp cải thiện đường tiêu hóa. 

2. Ngăn ngừa bệnh tim mạch

Quả việt quất đã được chứng minh là có thể làm giảm LDL cholesterol đồng thời giúp làm tăng HDL cholesterol, có hiệu quả tốt trong việc làm giảm huyết áp một cách tự nhiên. Việt quất không chứa cholesterol, không chứa natri nhưng giàu kali, chất xơ, vitamin B6, vitamin C, folate… Đây đều là những chất có tác dụng tốt cho sức khỏe tim mạch, giúp hạ thấp cholesterol trong máu.

Theo một nghiên cứu của trường Y tế cộng đồng Harvard và Đại học East Anglia, ăn dâu tây và việt quất cùng nhau có thể làm giảm nguy cơ lên cơn đau tim lên đến 33%. Tiêu thụ ít nhất 3 phần dâu tây hoặc việt quất mỗi ngày sẽ mang lại hiệu quả tốt cho phụ nữ.

3. Tăng cường trí nhớ, cải thiện sức khỏe não bộ

Một trong những nguyên nhân gây lão hóa, ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng não là stress oxy hóa. Theo các nghiên cứu, các chất chống oxy hóa trong quả việt quất có tác động đến trí não, có lợi cho các tế bào thần kinh bị lão hóa, giúp cải thiện tín hiệu tế bào. Quả việt quất chứa một lượng lớn phenol, nhất là axit gallic, được biết đến là tác nhân bảo vệ thần kinh. 

Tiêu thụ nhiều việt quất đều đặn mỗi ngày giúp cải thiện trí nhớ, làm giảm khả năng nhận thức, nâng cao chức năng vận động. Các nhà khoa học của nghiên cứu này cũng cho rằng, chất oxy hóa trong việc quất có thể giảm viêm, bảo vệ cơ thể khỏi tình trạng stress oxy hóa.

 4. Chống lão hóa

Việt quất được xem là một trong những loại trái cây tác dụng ngăn ngừa lão hóa tốt nhất trong số các loại trái cây hiện nay. Loại quả này được mệnh danh là mang lại tuổi thọ lý tưởng cho con người, được nghiên cứu để bào chế các thuốc ngăn ngừa bệnh lão hóa, sa sút trí tuệ.  

Chất chống oxy hóa được xem là người bạn tốt nhất cho sức khỏe con người, có thể hỗ trợ đảo ngược các thiệt hại bởi các gốc tự do,bảo vệ cơ thể khỏi các mầm bệnh nguy hiểm. Ngoài ra, chất chống oxy hóa trong quả việt quất có thể vô hiệu hóa một số gốc tự do gây tổn hại DNA. Theo một nghiên cứu, uống 1 lít nước ép quả việt quất và táo, sau 4 tuần đã giúp giảm 20% tổn thương oxy hóa DNA do các gốc tự do gây ra.

5. Chống ung thư

Các nghiên cứu lâm sàng cũng phát hiện ra rằng, các thực phẩm giàu axit gallic như quả việt quất có thể tiêu diệt, vô hiệu hóa các tế bào ung thư mà không làm hại đến các tế bào khỏe mạnh. Ngoài ra, vitamin A, vitamin C, các dưỡng chất thực vật trong quả việt quất có tác dụng chống oxy mạnh, bảo vệ tế bào, giúp làm chậm sự phát triển của một số loại ung thư như ung thư kết tràng, ung thư thực quản, ung thư phổi… 

6. Kiểm soát bệnh tiểu đường

Theo Hiệp hội Đái tháo đường Hoa Kỳ, kháng insulin là tình trạng các tế bào của cơ thể phản ứng không tốt trước hoạt động của hormone insulin. Kết quả là khả năng hấp thu đường glucose của tế bào suy yếu làm lượng đường trong máu tăng bất thường gây bệnh tiểu đường tuýp 2. 

Theo một nghiên cứu của tập đoàn BMJ trong tập san y khoa năm 2013, một số loại trái cây (không phải nước ép) có thể giúp giảm nguy cơ, biến chứng của bệnh tiểu đường tuýp 2 ở người lớn. Có thể giúp cải thiện lượng chất béo, lượng insulin và lượng đường trong cơ thể. 

Trong quá trình nghiên cứu, có 6,5% người đang gia tăng bệnh tiểu đường tham gia. Khi tiêu thụ khẩu phần nho, khô khô, việt quất, táo hoặc lê mỗi tuần giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 lên đến 7%. 

8. Hỗ trợ giảm cân

Việt quất giàu chất xơ, có hàm lượng calo, chỉ số đường huyết thấp, khi kết hợp với khẩu phần ăn hợp lý có thể giúp giảm cân hiệu quả. Vì có chỉ số đường huyết thấp nên loại quả này được hấp thu chậm, nằm trong đường tiêu hóa lâu, có thể trì hoãn dấu hiệu đói, kiểm soát sự thèm ăn từ đó giúp kiểm soát cân nặng hiệu quả. 

9. Tác dụng khác

Bên cạnh những công dụng đã kể trên, ăn việt quất thường xuyên và điều đặn còn giúp:

• Giảm mụn trứng cá: Các vitamin và khoáng chất trong quả việt quất giúp cân bằng hormone, ngăn ngừa mụn trứng cá. Chứa resveratrol có thể giảm thương tổn cho da khi tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời. 
• Tăng cường hệ miễn dịch: Giàu chất chống oxy hóa như vitamin A, B, C, E, kẽm, sắt, đồng, selen… giúp tăng cường, nâng cao hệ miễn dịch. Chứa proanthocyanidins có khả năng chống viêm, giúp ngăn ngừa hầu hết các bệnh của cơ thể. 
• Ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu: Hợp chất proanthocyanidins trong quả việt quất còn có tác dụng ngăn ngừa UTI bằng cách ngăn ngừa sự tấn công của vi khuẩn vào niêm mạc đường tiết niệu. 
• Duy trì thị lực: Chứa anthocyanins, vitamin A, vitamin E giúp tăng cường thị lực, cải thiện sức khỏe niêm mạc, hồi phục chứng cận thị, hạn chế nguy cơ bị cận.

Dùng việt quất đúng cách

Ăn việt quất đúng cách

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, tùy thuộc vào độ tuổi, giới tính mà có cách sử dụng việt quất khác nhau. Cách dùng việt quất như sau:

• Dùng 150 – 200g trái việt quất tươi mỗi ngày giúp tăng cường sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật, chống lão hóa.
• Dùng 360 – 600mg/ngày chiết xuất tiêu chuẩn để thu được 25% anthocyanins
• Ngoài cách ăn tươi, việt quất còn được dùng làm mứt, hoa quả nghiền đều ngon

Các món ăn ngon từ việt quất

Bạn có thể dùng việt quất để chế biến các món ăn, thức uống ngon miệng để sử dụng, có thể kể đến như:

1. Sinh tố việt quất

• Nguyên liệu: 100g việt quất tươi, 20ml sữa tươi, 2 thìa cà phê sữa đặc, 2 thìa cà phê mật ong, một ít đá
• Việt quất rửa sạch, để ráo nước, để sạch hơn thì có thể ngâm trong nước muối pha loãng
• Cho việt quất, sữa, mật ong vào máy xay sinh tố, xay nhuyễn, đổ ra cốc, thêm ít đá là có thể dùng ngay. 

2. Trà việt quất

Trà việt quất là thức uống thơm ngon, có thể thưởng thức mỗi ngày mà cách thực hiện lại đơn giản. Bạn chỉ cần chuẩn bị một lượng việt quất khô, mỗi ngày lấy 1 muỗng canh quả việt quất khô, đun sôi trong 2 chén nước trong 20 phút, cho ra ly và thưởng thức.

3. Trà chanh việt quất

• Nguyên liệu: 50g việt quất, 40ml chanh, 25g đường, một ít đá viên
• Trước tiên, bạn làm syrup việt quất bằng cách cho 50g việt quất và 25g đường vào 300ml nước đun sôi
• Đun ở lửa vừa cho đến khi việt quất chín nhừ thì nhỏ lửa để syrup cô đặc lại
• Tắt bếp, lọc qua rây hoặc cải thưa rồi cho nước cốt chanh, syrup việt quất và một ít nước lọc vào ly khuấy đều
• Ướp lạnh hoặc cho vài viên đá vào thưởng thức.

4. Món việt quất ăn dặm cho trẻ nhỏ

Việt quất, nhất là việt quất đen còn là món ăn dặm giàu dinh dưỡng cho trẻ nhỏ. Cách thực hiện như sau:

• Lấy ¼ cốc quả việt quất, cho thêm 1 thìa sữa
• Đem hỗn hợp này đun cách thủy hoặc cho vào lò vi sóng, bật chế độ đun nóng trong 60 giây
• Để nguội rồi nghiền nhuyễn cho trẻ ăn dặm, nếu trẻ 1 tuổi thì có thể dằm với sữa chua cho trẻ ăn. 

5. Một số món ăn khác

Việt quất có thể được sử dụng để chế biến các món ăn thức uống như:

• Salad việt quất
• Bánh mì pudding việt quất
• Bánh trứng phô mai việt quất
• Soda việt quất

Bảo quản quả việt quất đúng cách

• Việt quất có một lớp phấn trắng bảo vệ ở phần vỏ, để sử dụng được lâu hơn, bạn nên cho vào hộp, bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh, lúc nào ăn thì mới lấy ra rửa sạch rồi dùng
• Để dùng việt quất lâu dài, bạn nên cho vào túi nilon hoặc hộp đậy kín nắp, bảo quản trong ngăn đông của tủ lạnh. 

Tác hại của việc ăn quá nhiều việt quất

Việt quất là siêu thực phẩm, rất tốt cho sức khỏe, tuy nhiên nếu ăn quá nhiều việt quất thì không tốt chút nào, có thể gây ra các vấn đề sau:

• Nguy cơ chảy máu: Việt quất giàu vitamin K, loại vitamin này có tác dụng duy trì mật độ xương, điều hòa đông máu. Nếu ăn quá nhiều sẽ gây dư thừa vitamin K, ảnh hưởng không tốt với sức khỏe, nhất là các bệnh nhân đang dùng thuốc loãng máu gây nguy cơ chảy máu. Dư thừa vitamin K còn gây thở bất thường, khó thở, phát ban da, ngất xỉu…
• Vấn đề tiêu hóa: Việt quất giàu chất xơ, nếu ăn quá nhiều sẽ gây chướng bụng, đầy hơi, đau bụng, tiêu chảy hoặc các vấn đề tiêu hóa khác
• Hạ đường huyết: Việt quất có thể giúp làm chậm giải phóng đường vào máu, không gây ra nguy cơ tăng đường huyết đột ngột. Tuy nhiên, người dễ bị hạ đường huyết không nên sử dụng để tránh ảnh hưởng sức khỏe.
• Kích thích phản ứng dị ứng: Trong quả việt quất có chứa salicylat, có thể gây ra các phản ứng dị ứng như đau bụng, phát ban, thở khò khè, hen suyễn… 
• Không dùng quả việt quất khi chuẩn bị phẫu thuật vì việt quất có đặc tính làm loãng máu, có thể làm trì hoãn việc chữa lành các vết thương sau phẫu thuật. Khi chuẩn bị phẫu thuật, bạn nên tránh ăn việt quất ít nhất 2 – 3 tuần vì trong việt quất chứa nhiều salicylat, vitamin K.

Như vậy, với những thông tin trên hẳn bạn đã biết việt quất là quả gì, có công dụng như thế nào với sức khỏe. Quả việt quất mặc dù tốt cho sức khỏe, giàu dưỡng chất, tuy nhiên khi sử dụng loại quả này, bạn nên dùng với lượng vừa phải, tối đa 300g mỗi ngày để tránh các tác dụng phụ không mong muốn. 

Có thể bạn quan tâm:

• Lá trà xanh (Chè xanh): Công dụng, bài thuốc và lưu ý khi sử dụng
• Cây thì là: Công dụng, cách dùng và tác dụng phụ